Yapay Zekâ ve Dil Modeli Arasındaki Farklar: Bilgilerinizi Güçlendirin!
Yapay zekâ veya kısaca AI, hayatımızın pek çok alanına yavaş yavaş entegre olmaya başladı, bu süreçte birçok farklı terim de gündeme geldi. Bu yazımızda “yapay zekâ” ve “dil modelleri” gibi sıkça duyduğumuz terimleri inceleyeceğiz. Yapay zekâ ile dil modelleri arasındaki farklar nelerdir?
Yapay zekâ ve dil modelleri, benzer bir alan içerisinde yer alan terimlerdir; ancak onları birbirinden ayıran bazı önemli özellikler bulunmaktadır. Bu yazı sonrasında hangi terimin ne anlama geldiğini daha iyi anlayacaksınız.
Yapay zekâ (AI) nedir?
Öncelikle en çok duyduğumuz terim olan “yapay zekâ”ya göz atalım. Uzun zamandır hayatımızda olan bir kavramdır ve filmlerden kitaplara kadar birçok yerde karşımıza çıkmaktadır. Son yıllarda yaşanan gelişmeler, bu terimin daha fazla benimsenmesini ve önceki hayal gücümüzü gerçeğe dönüştüren inovasyonları beraberinde getirmiştir.
Yapay zekâ, basit bir tanım ile insan benzeri düşünme, öğrenme, çeviri, görüntü işleme, ses, problem çözme gibi yeteneklere sahip bilgisayar sistemleri için kullanılan genel birkavramdır. Bu terim; matematik, istatistik, dil bilimi ve bilgisayar biliminin birleştiği noktada yer alır. Yapay zekânın, verilerden öğrenebilen ve bu bilgileri karar verme süreçlerine yansıtan algoritmalar bütünü olduğu söylenebilir. Böylece yapay zekâ, genel bir kavram olarak tanımlanabilir.
Yapay zekânın bazı önemli alt başlıkları bulunmaktadır. Bunlar arasında makine öğrenimi, derin öğrenme, görüntü işleme, doğal dil işleme gibi terimler yer alır. Yapay zekâ da bu alt dalların tamamını kapsayan bir çatı terim olarak düşünülebilir. Günlük hayatımızda kullandığımız yapay zekâ araçları, bu teknolojilerin yardımıyla çalışmaktadır.
Dil modeli (LLM) nedir?
Dil modelleri ise, doğal dil işlemi görevlerini gerçekleştirmek için özel olarak tasarlanmış sistemlerdir. Günümüzdeki pek çok sohbet botu, örneğin ChatGPT ve Grok, LLM (Büyük Dil Modelleri) olarak bilinen bu modellerden yararlanmaktadır. Büyük dil modelleri, yapay zekâ araçlarının temel yapı taşlarını oluştururlar. Şu an kullanmakta olduğumuz birçok örnek bu modele dayanmaktadır.
Dil modeli örnekleri
- GPT (OpenAI’ın geliştirdiği, ChatGPT’ye güç veren dil modeli ailesi)
- Gemini (Google’ın Gemini yapay zekâ aracına güç veren dil modeli ailesi)
- Claude (Anthropic’ın araçlarına güç veren dil modeli ailesi)
- Llama (Meta’nın araçlarına güç veren dil modeli ailesi)
- Grok (xAI’ın sohbet botuna güç veren dil modeli)
- DeepSeek (DeepSeek’in yapay zekâ araçlarına güç veren dil modeli)
Yukarıdaki listede günümüzde en çok bilinen dil modellerinden bazılarını görebilirsiniz. Unutmayın ki sadece genel isimleri verdik. Bu modeller sürekli olarak güncellenmekte ve yeni versiyonlar ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla ana isimler aynı kalsa da sürümler değişkenlik gösterebilir (örneğin GPT-4, Gemini 2.5 Pro gibi).
Dil modelleri neler yapabilir?
- Metin yazabilir
- Sorularınızı yanıtlayabilir
- Sizinle sohbet edebilir
- Özet çıkarabilir
- Kod yazabilir
Çoklu model sistemleriyle dil modelleri görsel, video ve ses görevlerini de yerine getirebiliyor
Dil modelleri, son yıllarda kayda değer bir gelişim kaydetmiştir. Başlangıçta sadece dil tabanlı işlevler gerçekleştirebilen bu sistemler, artık çoğu yeni dil modeline çoklu model entegrasyonu yapılabilir. Bu durum, yalnızca metin değil, aynı zamanda görsel, ses ve video gibi içerikleri de işleme yeteneği kazandırabilmektedir. Kullanmakta olduğunuz Gemini, ChatGPT gibi birçok dil modelinde çoklu model entegrasyonu mevcuttur.
Sonuç olarak yapay zekâ ve dil modeli arasındaki fark ne?
Bu iki terimi detaylıca ele aldık. Yapay zekâ, bu tür sistemlere verilen genel bir isim oluşturmaktadır. Diğer yandan, dil modelleri daha özel görevlerle ilişkili sistemlerdir. Ancak, iki kavram arasında büyük bir ayrım olmadığı ve benzer anlamlara da geldiğini düşünürsek, birbirlerinin yerine kullanmakta çok fazla bir sorun olmayabilir. Örneğin, GPT’nin dil modeli olarak da, yapay zekâ olarak da anılması bir sakınca doğurmaz.
