Ünlü Yıldız Tamamen Sahte Çıktı, Astronomlar Uyardı

Mart 2022’de, Hubble Uzay Teleskopu uzak kozmosun derinliklerine baktı ve 12.9 milyar ışık yılı uzaklıkta olduğu düşünülen bir yıldızın ışığını tespit etti. Bu yıldıza, Eski İngilizce’de “sabah yıldızı” anlamına gelen Earendel adı verildi ve bugüne kadar keşfedilen en erken ve en uzak yıldız unvanını kazandı. Ancak, yeni araştırmalar bu rekor kıran yıldızın aslında bir yıldız değil de aldatıcı bir yıldız kümesi olabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacı ekip, Webb teleskopu tarafından toplanan verileri kullanarak Earendel’e bir kez daha bakış attı ve yıldızın özelliklerinin, yer çekimiyle sıkıca bir araya toplanmış yıldızlar koleksiyonu olan küresel kümelerle eşleştiğini buldu. The Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan yeni bir çalışmada astronomlar, Earendel’in boyutunu ve parlaklığını yeniden değerlendirdi ve bunların yer çekimi merceklenmesi nedeniyle bozulmuş olabileceğini belirtti.

Nasa’ya göre, Earendel, Sunrise Arc galaksisinde bulunan ve Güneş’ten iki kat daha sıcak ve yaklaşık bir milyon kat daha parlak olan devasa bir B-tipi yıldız olarak tanımlandı. Astronomlar, Earendel’i ilk kez, büyük bir nesnenin yerçekiminin, aksi takdirde çok uzak ya da soluk olabilecek nesnelerden gelen ışığı büküp büyüttüğü yer çekimi merceklenmesi olarak bilinen bir fenomeni kullanarak keşfettiler.

“Normale göre bu uzaklıklarda, tüm galaksiler küçük lekelermiş gibi görünür, milyonlarca yıldızın ışığı birbiriyle karışır,” diyor, Baltimore’daki Johns Hopkins Üniversitesi’nden astronom ve Earendel’in keşfi üzerine yazılan makalenin baş yazarı Brian Welch. “Bu yıldıza ev sahipliği yapan galaksi yer çekimi merceklenmesi sayesinde büyütülmüş ve bozulmuş, bu yüzden ona Sunrise Arc ismini verdik” diye ekledi.

Ancak yer çekimi merceklenmesi, düzensiz kütle dağılımına sahip nesnelerde önemli ölçüde germeye ve bozulmalara neden olabilir. 2023’te Webb teleskopu ile yapılan takip gözlemlerine göre, astronomlar Earendel’in en az 4,000 kat büyütüldüğünü belirledi, ayrıca Nasa’ya göre Earendel’in yanında daha soğuk, daha kırmızı bir yoldaş yıldız ipuçları gördüler.

Webb verilerine göre, yeni çalışmayı gerçekleştiren astronomlar, Earendel’i aynı galakside bulunan ve 1b adı verilen başka bir yıldız kümesiyle karşılaştırdı. İki nesne, yaş ve metal içeriği gibi benzer özelliklere sahipti ve her ikisi de yakınlardaki eski yıldız kümelerine benziyordu. Bu, Earendel’in tek bir yıldız yerine bir yıldız topluluğu olabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar, Earendel’in gerçek kimliğinden emin olmak için takip gözlemleri yapmak istiyor ve nesnenin titreşimlerini ve ışık kaynağındaki dalgalanmaları gözlemlemeyi umuyorlar. Bu şekilde, Earendel’in rekor kıran bir yıldız mı yoksa sadece bir taklitçi mi olduğunu belirleyebilecekler.