Kritik Venüs Geçişi Öncesi Son Dakika Yazılım Güncellemesi Jüpiter Projesini Kurtardı!

Oldukça ağır bir uzay sondası olan JUICE, sekiz yıl sürecek olan Jüpiter yolculuğuna çıkıyor. Görev sırasında Dünya ve Venüs’ün kütleçekimini kullanarak gaz devine doğru ilerleyecek. Ancak Venüs’e planlanan yakın geçişinden haftalar önce, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) bu misyonu sessizliğe büründü ve bu durum gezegen yakınlaşmasını tehlikeye soktu.

Uzay aracı ile iletişim kuramayan mühendisler, kısa süre içinde problemi çözmek için kolları sıvadı. Amaçları, JUICE’e milyonlarca mil uzaktayken ulaşabilmekti.

JUICE, yani Jüpiter Buzlu Aylar Keşif Aracı, şu anda Venüs’e doğru ilerliyor ve 31 Ağustos’ta yapacağı bir kütleçekim manevrası olacak. Uzay aracının sinyalini zayıflatan yazılım hatası çözüme kavuştu ve görev kontrol, yaklaşan yakın geçiş için hazırlıkları tamamlamak amacıyla iletişimi yeniden kurmayı başardı. Bu, hedefe doğru ilerleyecek misyonun etkileyici bir şekilde toparlanması anlamına geliyor.

Beklemek bir seçenek değildi

Ekibin 16 Temmuz’da, JUICE’in İspanya’nın Cebreros kentindeki bir yer istasyonunun üzerinde uçarken anormalliği tespit ettiği belirtildi. ESA’nın derin uzay anteni, uzay aracıyla bağlantı kuramıyordu ve bu da JUICE’in birden fazla sistem arızası nedeniyle başlatılan beklenmedik bir hayatta kalma modunda olduğu endişesini artırdı.

“Bir uzay aracıyla iletişimi kaybetmek, karşılaşabileceğimiz en ciddi senaryolardan biridir,” dedi JUICE uzay aracı operasyonları müdürü Angela Dietz, bir açıklamada. “Telemetri olmadan, bir sorunun temel nedenini teşhis etmek ve çözmek çok daha zordur.”

Uzay aracı 14 gün içinde otomatik olarak yeniden başlatılabilirdi, ancak ekip bu kadar uzun bekleyemezdi ve JUICE’in Venüs ile planlanan buluşmasını kaçırma riskini göze alamazdı. “Beklemek bir seçenek değildi. Hızlı hareket etmeliydik,” diye ekledi Dietz. “İki haftalık bir bekleme, Venüs yakın geçişi için önemli hazırlıkları ertelemek anlamına gelecekti.”

Bunun yerine, görev arkasındaki mühendisler ekibi, JUICE’in uzayda varsayılan konumuna körlemesine komutlar göndermeye başladı. Ancak bu, uzay aracı şu anda Güneş’in diğer tarafında, 200 milyon kilometre uzakta olduğundan zorlayıcı bir görevdi. Her kurtarma sinyalinin uzay aracına ulaşması 11 dakika sürdü ve ardından JUICE’den cevap almak için bir 11 dakika daha beklemek gerekti.

Korkulan yazılım zamanlama hatası

Neredeyse 20 saat sonra, bir komut sinyali nihayet uzay aracına ulaştı ve bir yanıt tetiklendi. Neyse ki, ekip JUICE’i iyi durumda buldu ve herhangi bir sistem arızası tespit edilmedi.

Anlaşıldı ki, bir yazılım zamanlama hatası JUICE’in sinyalini yeryüzünden algılanamayacak kadar zayıf hale getirmiş. JUICE, sinyal amplifikatörünü açıp kapatan bir iç zamanlayıcı kullanan yerleşik bir yazılıma sahip. Bu zamanlayıcı her 16 ayda bir sıfırdan başlıyor ama eğer yazılım zamanlayıcıyı tekrar sıfırlarken kullanıyorsa, sinyal amplifikatörü kapalı kalıyor ve JUICE’in Dünya’ya seslenmesi engelleniyor.

Ekip bu sorunu çözmeyi başardı ve şimdi JUICE’in derin uzayda her zaman duyulabilir bir şekilde sinyal göndermesini sağlamak için yollar arıyor. “Bu durumun tekrar yaşanmayacağını sağlamak için birkaç olası yol belirledik ve şimdi hangi çözümün en iyi olacağına karar veriyoruz” dedi Dietz.

JUICE, 14 Nisan 2023’te yola çıktı ve Jüpiter ile onun üç okyanus barındıran uydusunu keşfetmek için uzaktan algılama, jeofizik ve in situ araçlar taşıyor – bunlar Ganymede, Callisto ve Europa. 6.000 kilogramlık uzay aracının 2031 yılında gaz devi sistemine ulaşması bekleniyor ve bu süre zarfında hız kazanmak için bir dizi kütleçekim manevrası gerçekleştirecek. Bu haftaki Venüs yakın geçişi, planlanan dört kütleçekim manevrasının ikincisi olarak öne çıkıyor.

JUICE ayrıca gerekli transfer hızını elde etmek için Eylül 2026’da ve bir diğer planlanan tarihte, Ocak 2029’da Dünya’dan yardım alacak.