En Etkili Obezite İlaçları Henüz Piyasada Değil!

Ozempic, obezite tedavisinde yeni bir çağın başlangıcı olabilir. Bu hafta yayımlanan bir inceleme yazısı, benzer deneysel ilaçların ortaya çıkışını ele alarak, insanların daha fazla kilo vermesine yardımcı olacak yeni ve daha etkili tedavilerin yolda olduğunu ön görüyor.

Çalışmayı, GLP-1 grubu ilaçların (Ozempic ve Wegovy’nin etkin maddesi olan semaglutid gibi) klinik deney verilerini gözden geçiren McGill Üniversitesi araştırmacıları gerçekleştirdi. Araştırmacılar, günümüzün ilaçlarının güvenilirliğini ve etkinliğini teyit ederken, geliştirilen yeni bileşiklerin de özellikle retatrutide gibi bazı ilerlemelerle daha üstün olabileceğinin altını çizdiler. Retatrutide, denemelerde insanların orijinal vücut ağırlıklarının %20’sinden fazlasını kaybetmelerine yardımcı oldu.

Wegovy ve Yeni Kilo Kaybı İlaçları Gerçekten Çalışıyor—Peki Sırada Ne Var?

Semaglutid, GLP-1 adı verilen ve açlık ile insülin üretimini düzenleyen hormonun sentetik ve daha uzun etkili bir versiyonudur. Novo Nordisk tarafından geliştirilen semaglutid, 2017 yılında tip 2 diyabet için Ozempic adı altında, 2021 yılında ise obezite için Wegovy olarak onaylanmıştır. GLP-1 ilaçları arasında halka ulaşan ilk ilaç olmasa da, semaglutid obezite tedavisinde çığır açmıştır ve çalışmalarda insanların ağırlıklarının %10 ila %15’ini kaybetmelerine yardımcı olduğu görülmüştür ki bu, sadece diyet ve egzersizle elde edilen başarıların çok üzerindedir ve daha eski GLP-1 ilaçlarının tipik sonuçlarını da geçmektedir.

Bu arada semaglutid yalnız başına yeni bir oyuncu değil. Eli Lilly’nin geliştirdiği tirzepatid, GLP-1 ve başka bir açlıkla ilişkili hormon olan GIP’yi taklit eden güçlü bir kombinasyondur ve bu nedenle semaglutidi tahtından indirmiştir. Klinik deneylerde, tirzepatid kullanımıyla katılımcılar başlangıç ağırlıklarının %20’sini kaybetmiştir. Bunun gibi birçok obezite tedavisi de geliştirme aşamasında ve bunların bazıları insan testlerine ulaşmış durumdadır ve gelecekte tirzepatidi dahi gölgede bırakmaya hazır durumdalar.

McGill araştırmacıları, tek ajanlı GLP-1 ilaçları, tirzepatid gibi çift agonistler ve retatrutid gibi GLP-1, GIP ve glukagonu birleştiren üçlü agonistler de dahil olmak üzere toplam 26 randomize klinik deneyi analiz etti. Bu denemeler, tip 2 diyabeti olmayan obez kişiler üzerinde gerçekleştirildi.

Beklendiği gibi, günümüzün onaylı ilaçlarının genelde güvenli ve etkili olduğunu ve tirzepatidin şu anda en iyi performansı gösterdiğini tespit ettiler (72 haftalık terapi sonrası katılımcılar %17’ye kadar vücut ağırlığı kaybetti). Ancak, retatrutid’in daha kısa sürede daha iyi performans gösterdiğini belirttiler ve sadece 48 haftalık tedavi sonunda katılımcıların ağırlıklarının %22’sine kadarını kaybettiklerine işaret ettiler.

Retatrutide, Eli Lilly tarafından geliştiriliyor ve şu anda 2026 yılına kadar sonuçlandırılacak olan üçüncü aşama klinik deneylerde test ediliyor. Yakın gelecekte, günümüzün mevcut ilaçlarını bile geride bırakacak daha birçok yeni ilaç piyasaya çıkacak.

Geçen yıl, örneğin, Novo Nordisk tarafından geliştirilen amycretin adlı ilacın erken deney sonuçları, semaglutid ve tirzepatidden daha fazla kilo kaybı sağlayabileceğini gösterdi. Diğer ilaç şirketleri de Ozempic’e rakiplerini geliştiriyor. Boehringer Ingelheim ve Zealand Pharma’nın çift agonisti survodutide bunlardan biri. Beklentiler o kadar yüksek ki, Novo Nordisk’in, semaglutid ve deneysel ilaç cagrilintid kombinasyonu olan CagriSema’nın yeni bir denemede insanların sadece %22 kilo kaybetmesine neden olduğunu açıkladığında, 25%’lik beklentiyi karşılamadığı için, şirketin hisse senetleri değer kaybetti.

Tabii ki, bu ilaçların olumsuz yanları da var. Sıklıkla ishal ve kusma gibi gastrointestinal semptomlara yol açarlar ve gastroparezi (mide felci) gibi nadir ancak ciddi komplikasyonlarla ilişkilendirilirler. Başka bir büyük sorun ise fiyatlarıdır, çünkü semaglutid ve tirzepatid genellikle sigorta kapsamı dışında ayda 1000 dolar civarında bir maliyete sahiptir ve bu da ürünler için gri ve kara bir piyasa oluşmasına, insanların daha ucuz ama daha az güvenli versiyonlara yönelmesine sebep olmaktadır.

Bazı uzmanlar, daha fazla GLP-1 ilişkili ilaçların piyasaya çıkmasıyla bu sorunların bir kısmının hafifleyeceğini, özellikle de maliyet ve sigorta kapsamı konularında iyileşme olacağını umut ediyor. Bunu zaman gösterecek, ama semaglutid ve tirzepatid’in en iyi obezite tedavileri olarak sahip oldukları ünvanı devralmaya hazırlanan birçok ilaç olacağı neredeyse kesin.