Lazerler 1.200 Yıllık Perulu Mumyalarda Nefes Kesen Dövme Sanatını Ortaya Çıkardı

Dövme mürekkebi bir insan ömrü boyunca bile solmaya meyilliyken, 1200 yıllık mumyaların dövmelerinin nasıl aşındığını hayal edin.

Uluslararası bir araştırma ekibi, ilk kez Peru’daki mumyaların üzerindeki dövmeleri ortaya çıkarmak için lazer kullandı. Bu yöntem, 13 Ocak’ta PNAS dergisinde yayımlanan bir çalışmada ayrıntılı olarak açıklandı. Araştırmacılar, Chancay kültürünün kadim dövme pratiklerini inceleyip, karmaşık tasarımları gün yüzüne çıkararak, Kolomb öncesi Peru’daki sanatsal yeteneğin daha önce düşünülenden daha yüksek seviyede olduğunu gösterdiler.

Dövme, 5.000 yılı aşkın süredir bir sanat ifade biçimi olmuştur. Bu alandaki en eski örnek, 3300 M.Ö civarında Avusturya ile İtalya arasındaki Alpler’de ölen ünlü Buz Adam Ötzi’nin bedenine aittir. Ancak, antik yumuşak doku kalıntıları nadirdir ve dövmeler zamanla solup dağılır—bu durum vücut öldükten sonra çürümeye başladığında daha da kötüleşir. Bu sebeple, arkeologlar, eski dövme sanatını inceleme fırsatını nadiren bulurlar. Buldukları fırsatta da genellikle dövme tasarımlarını incelemek için kızılötesi görüntüleme kullanırlar, ancak bu yöntem, çalışmaya göre, dövmenin ince detaylarını ortaya çıkaramaz.

Yakın zamanda yapılan araştırma ekibi, yumuşak dokudaki detayları ortaya çıkarmak için lazer-uyarılmış floresans (LSF) adı verilen bir teknik kullanarak Perulu mumyaların üzerindeki dövmeleri incelemiştir. Science Alert dergisine göre, paleontologlar, LSF’yi yıllardır dinozor kalıntılarını incelemek için kullanıyor, ancak bu teknik ilk kez mumyalanmış insan kalıntılarındaki eski dövmeleri analiz etmek amacıyla kullanıldı—ve sonuçlar muhteşem.”

“Temelde cildi bir ampul gibi parlatıyoruz,” diyor Arizona’daki Kar Amacı Gütmeyen İlerleme Vakfı’nın üyesi ve çalışmaya katılan Thomas G. Kaye, Associated Press‘e konuşarak. Başka bir deyişle, araştırmacılar, dövmesiz cildi dövmeli ciltle keskin bir tezat oluşturacak şekilde parlatmak için lazer kullandılar ve çıplak gözle görülemeyen hassas mürekkep tasarımlarını bile ortaya çıkardılar.

José Faustino Sánchez Carrión Ulusal Üniversitesi’nden bir bilim insanının da aralarında bulunduğu araştırmacılar, Chancay kültürüne ait yaklaşık 1,200 yıllık 100’den fazla mumyalanmış insan kalıntısını inceledi. Chancaylar, çalışmaya göre, modern Peru’nun orta kıyılarında 900 ile 1533 arasında yaşayan Kolomb öncesi insanlardı. Şimdi tekstilleriyle tanınan bu topluluk, sonunda İnkaların İmparatorluğu’na dahil edildi.

Chancay mumyalarındaki dövmelerin çoğu “belirsiz kenarlı amorf yamalar” olmasına rağmen, bazı tasarımlar arasında 0.0039 ile 0.0079 inç (0.1 ila 0.2 milimetre) kalınlığında çizgilere sahipti, araştırmacılar çalışmada böyle yazdı. Bu detaylar, “her bir mürekkep noktasının büyük bir beceri ile el ile yerleştirildiğini ve çeşitli muhteşem geometrik ve zoomorfik desenler yarattığını” yansıtıyor. “Bu tekniğin, mevcut malzemelere dayanarak, standart bir #12 modern dövme iğnesinden daha ince bir cisim, muhtemelen tek bir kaktüs iğnesi veya sivriltilmiş hayvan kemiği içerdiğini varsayabiliriz,” diye eklediler.

Araştırmacılar ardından dövme tasarımlarını diğer Chancay malzeme kültürleriyle, örneğin çömlekçilik, tekstil ve kaya sanatı ile karşılaştırdı ve dövmeleri kültürün bugüne kadar bulunan “en ayrıntılı sanatı” olarak değerlendirdi.

“Çalışma bu nedenle, Kolomb öncesi Peru’daki sanatsal karmaşıklık seviyelerinin daha önce düşünüldüğünden daha yüksek olduğunu ortaya koyarak, bu dönemde Güney Amerika’da bulunan sanatsal gelişimin düzeyini genişletiyor,” diye açıkladılar.

Belki de mumyalar üzerindeki dövmeleri incelemek için ilk defa LSF’nin başarılı bir şekilde kullanılması, daha fazla kadim tasarımın keşfedilmesine yol açacak ve bu tasarımlar modern dövmelerle de rekabet edebilir.