Polonya’ya SpaceX Enkazı Yağdı
Eğer çarşamba günü sabaha karşı 3:30 civarında Kuzey Avrupa’da uyanık olup gökyüzüne bakıyorsanız, oldukça etkileyici bir gösteri izlemiş olabilirsiniz. Tam o saatlerde bir SpaceX Falcon 9 roketi Dünya atmosferine kontrolsüz bir şekilde yeniden giriş yapıyordu. Danimarka, İsveç ve İngiltere sakinleri gökyüzündeki ateşten parçaları gördü, BBC’ye göre. Ancak olayın etkilerini en yakından yaşayan Polonya oldu; çünkü roketin parçalarının ülkenin çeşitli yerlerine düştüğü düşünülüyor.
Jasny, płonący obiekt przeleciał nad Polską. To prawie na pewno szczątki drugiego stopnia rakiety Falcon 9, która została wystrzelona z bazy sił powietrznych Vandenberg w Kalifornii i wynosiła na orbitę 22 satelity Starlink z grupy 11-4.
Autor nagrania: Marcin Gmerek pic.twitter.com/OSsEwyv4Cs
— Karol Wójcicki (@KarolWojcicki) February 19, 2025
Çarpışmanın en dikkat çekici olaylarından biri, Polonya’da Komorniki’de yaşayan depo sahibi Adam Borucki tarafından arka bahçesinde görülen bir tanktı. Yaklaşık 1.5 metre uzunluğunda ve 1 metre genişliğinde olan bu yanık varili fotoğraflayıp polisi aradı. Polis, Polonyalı uzay ajansı Polsa ile ortak çalışarak bunun SpaceX roketine ait bir parça olduğunu teyit etti. BBC’ye göre, benzer bir tank da Wiry yakınlarındaki ormanda bulundu.
Polsa, çarpmanın Falcon 9 roketinin ikinci aşamasına ait olduğunu ve bu parçaların 04:46 ile 04:48 arasında Dünya atmosferine yeniden girdiğini belirledi. Çoğu enkazın Polonya’ya düştüğü görülmekle birlikte, bazı parçaların Almanya ve Ukrayna’ya da düşmüş olabileceğine dair raporlar var. Şu ana kadar düşen roketten ötürü herhangi bir yaralanma bildirilmedi.
SpaceX, en iyi, kontrollü bir geri dönüş sağlamak için tasarlanmış, yeniden kullanılabilir booster roketleri ile bilinir. Ancak bu, iki aşamalı roketin ilk aşamasıdır. İkinci aşama, yükü yörüngeye taşıyan kısımdır ve atmosferden yeniden girerken yanıp yok olması beklenir. Ama bazen böyle olmaz ve enkaz düşüşten sağ kurtulup Dünya’ya çarpar. Falcon 9 roketinin parçalarının bulunduğu ilk olay bile değil—2014 yılında Brezilya’da benzer bir tank görülmüştü. Başka bir 2021’de Washington eyaletindeki bir çiftliğe düştü.
Bu roketlerin yeniden girişi genellikle daha kontrollü bir şekilde yapılmak istenir, parçaların okyanusa düşmesi sağlanarak, ama planlar her zaman böyle işlemez. Aslında, SpaceX enkazı giderek büyüyen bir sorun gibi görünüyor. Geçtiğimiz yıl Britanya adalarının, Turks ve Caicos roket parçalarından dertliydiler. Avustralya ise birkaç yıldır aralıklı SpaceX parçaları yağmurlarına maruz kalıyor ve Avustralya havayolu şirketi Qantas, bu yılın başlarında, düşen roket enkazından kaçınmak için bazı uçuşları altı saate kadar geciktirmek zorunda kaldı. Hava tahmin raporunda düşen metal parçaları görmekten daha kötü bir şey yoktur.
