Trump’un 2026 NASA Bütçesi: Bilimi Yok Eden Bir Felaketin Önizlemesi
Haftalar süren belirsizliğin ardından, Trump yönetiminin NASA’yı büyük ölçüde azaltmaya hazırlandığı görülüyor. İlk bütçe planına göre, uzay ajansının finansmanı neredeyse yarıya inecek.
Bilimsel ve Kongre komiteleri toplantılarındaki açıklamalar (dedikodular diye okuyun) NASA’nın ne yöne gittiğine dair ipuçları vermişti. Buradaki esinti, fırtına gücündeydi. The Washington Post, Donald Trump’ın bütçe teklifinin ilk taslağının NASA’nın finansmanını 7.3 milyar dolardan 3.9 milyar dolara düşüreceğini bildirdi.
NASA’nın bilimden sorumlu yönetici yardımcısı Nicky Fox, 1 Nisan’da Temsilciler Meclisi Bilim Komitesi uzay alt komitesine, NASA’nın 2026 bütçe talebini henüz görmediği için finansmanın yüzde 50 azalması durumunda neler yapabileceğine dair herhangi bir senaryo çalışmadığını söyledi. Görülen o ki, bazıları bu bütçeyi görmüş—ve manzara pek iç açıcı değil.
SpaceNews’e göre, Fox, “Yüzde 50 kesinti, oldukça ciddi kararlar alınmasına yol açacak,” dedi. Umarım, NASA bütçe ekibinin kalemleri keskindir; zira gelecek yıl kalemtraşlar için bile bütçe kalmayabilir.
NASA’nın basın sekreteri Bethany Stevens, “NASA, Yönetim ve Bütçe Ofisi’nden 2026 mali yıl bütçe önerisini aldı ve inceleme sürecine başladı,” dedi.
Bu müzakerelerin nasıl sonuçlanacağını göreceğiz. Uzay ajansının bütçesinin kesilmesi, gökbilimcilerin, astrofizikçilerin ve gezegen bilimcilerin evreni anlamalarına yardımcı olacak birçok devam eden ve planlanan görevin durması anlamına gelecek. NASA’nın yürüttüğü görevler, insanlığın kendi dünyamızın yerçekimi sınırlarının ötesine keşifte bulunmasını, evrendeki ufuklarımızı genişletmesini sağlıyor.
Dahası, NASA’nın görevleri, insan varoluşunun üç temel sorusuna cevap bulmamıza yardımcı oluyor: Nereden geldik, nereye gidiyoruz ve yalnız mıyız?
Post’un raporuna göre, ajansın astrofizik bütçesi 1.5 milyar dolardan yarım milyar doların altına düşecek. Gezegen bilim bütçesi ise 2.7 milyar dolardan 1.9 milyar dolara, Dünya bilim bütçesi ise yaklaşık 2.2 milyar dolardan biraz üzeri 1 milyar dolara yarıya inecek. Hubble ve Webb uzay teleskopları dışında hiçbir teleskop fonlanmayacak—gelecek yıl başlatılması planlanan Roman Uzay Teleskobu için kötü haber.
Uzay bilimi liderleri şimdiden bu bütçeyi NASA için bir yok oluş senaryosu olarak tanımlıyor, zira neredeyse 70 yıldır uzay keşfi yolunu açan bir ajans bu.
Ars Technica’nın bildirdiği gibi, bu belge 2026 mali yılı bütçesi için Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Ofisi tarafından üretilen sürecin sadece ilk parçası. Bu ofis, bilim insanlarını “travmatik şekilde” etkilemeyi hedefleyen Russell Vought tarafından yönetiliyor, ki bu da Nature tarafından rapor edildi.
Bu dökümana şaşırmamak gerek; nihayetinde geçen ay NASA, Hükümet Verimliliği Departmanı olarak adlandırılan birim isteği ile yarım milyardan fazla dolarlık sözleşmeleri azalttı—ama bu endişe verici olasılığı vahim bir gerçekliğe dönüştürüyor.
NASA genellikle partiler üstü bir destek gördü—ABD’nin uzay keşfi ve bilimsel keşfi öncülüğünü yapması, her iki tarafın da destekleyebileceği birer fikir. Ancak mevcut yönetim, bu paranın başka yerlere gitmesini—kozmosa dair öğrenmeden, evrenin temel fizik yasalarını anlamaktan ve bildiğimiz hayatın ötesinden uzaklaşmasını—istiyor.
Ancak Kongre’nin, ülkenin en prestijli bilim ajansını neşeyle budayan yönetimin hamlelerine karşı koyma şekli henüz belli değil.
