Ölü Bir Yıldızın Etrafında Dönen En Soğuk Gezegen Keşfedildi
James Webb Uzay Teleskobu’nu kullanan astronomlar, şimdiye kadar ışığı doğrudan gözlemlenen en soğuk gezegenin zayıf parıltısını tespit etmeyi başardılar. Bu şaşırtıcı keşif, evrenimizdeki bazı dünyaların ne kadar ekstrem koşullara sahip olduğunu gözler önüne seriyor.
2020 yılında ilk kez fark edilen WD 1856+534 b adlı bu ötegezegen, Güneş Sistemimizden iki kat daha yaşlı. Jüpiter boyutlarında ama altı kat daha fazla kütleye sahip ve ortalama sıcaklığı -125° Fahrenheit (-87° Celsius) kadar düşük. Bu özellikleriyle, kendi yaydığı ışıkla doğrudan gözlemlenen en soğuk ötegezegen oluyor. Gezegen ve termal emisyonuyla ilgili araştırma, şu anda arXiv’de bulunan özet bir rapor olarak yayınlanıyor.
Bu ötegezegen, bir beyaz cüce olan ölü bir yıldızın hayaletvari ateşinin etrafında dönüyor. Aslında tam da bu, objenin tespit edilmesini mümkün kılmış; genellikle yıldızlar o kadar parlaktır ki, etrafındaki gezegenlerin daha sönük parlaklığını bastırırlar. WD 1856 b’nin yıldızı o kadar soluk ki, bu ötegezegen Webb’in gözlemiyle bile seçilebiliyor. Araştırmaya Michigan Üniversitesi Astronomi Bölümü’nden Mary Anne Limbach da katkıda bulundu.
Belki de en ilginç olan, bu gezegenin konumu. WD 1856 b, beyaz cüce yıldızına sadece 0.02 astronomik birim uzaklıkta dönüyor; bu mesafe, Merkür’ün Güneş’e olan uzaklığından daha yakın. “WD 1856+534 b, şimdi bir beyaz cücenin yasak bölgesi olarak bilinen alanda doğrulanmış ilk sağlam ötegezegen,” diye açıkladı ekip makalede ve bu gezegenin varlığının, beyaz cüceler etrafındaki yakın yörüngelere – hatta yaşanabilir bölgelere – gezegen göçünün mümkün olduğunu doğrudan kanıtladığını ekledi.
Ekibin çalışması aynı zamanda WD 1856’yı, soğuk gezegenler sıralamasının en tepesine taşıyor. Hemen ardından, geçen yıl Webb tarafından incelenen ve o dönemde Güneş Sistemi’mizin ötesinde görüntülenen en soğuk gezegen olan ve tahmini sıcaklığı 35 derece Fahrenheit (2 derece Celsius) olan Epsilon Indi Ab geliyor. Şunu söylemek yeter ki, WD 1856 b çok daha soğuk.
Bu bulgular, işin içine bir kimlik krizi de getiriyor. Şu ana kadar, WD 1856 b düşük kütleli bir kahverengi cüce olarak düşünülebilirdi. Fakat düşük sıcaklığı ve güncellenen kütle tahminleri (5.9 Jüpiter kütlesini aşmayan) ile artık resmî olarak bilim insanlarının son birkaç on yılda derlediği binlerce ötegezegen kataloğuna ait.
Bu araştırma, JWST’nin soğuk, olgun gezegenleri inceleme yeteneğini kanıtlayan önemli bir başarı örneği ve ölü yıldızların yanık çekirdeklerini bile dolanan dünyaların hala, ne kadar soluk olursa olsun, parlayabileceğine dair bir hatırlatma niteliğindedir.
