Mosmolar Birbirine ‘El Sallıyor’, Ama Ne Söyledikleri Sır!

Araştırmacılar, keskin zekalarıyla tanınan mürekkepbalıklarının daha önce görülmemiş şekilde birbirlerine dokunaçlarıyla selam verdiklerini gözlemledi. Bu davranış, bu yaratıkların zeka sınırlarını zorladığını gösteriyor.

Mürekkepbalıkları, “denizin bukalemunları” olarak bilinir ve kamuflaj yetenekleriyle ünlüdür. Diğer bazı deniz canlılarında, bu renk değiştirme özelliği iletişimde de kullanılır. Ahtapot gibi diğer kafaayaklılarla birlikte, mürekkepbalıkları oldukça zekidir. Mürekkepbalıklarının gözlemlenen bu yeni davranışı, onların karmaşıklığını ortaya koyan bir başka yön ve yapay zeka ile yeni araştırmalar yapılmasına olanak tanıyor. Ekip henüz bu araştırmayı hakemli bir dergide yayınlamadı ve sonuçları [bioRxiv preprint sunucusunda](https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2025.04.13.648584v1.full) paylaştı.

Araştırmada ekip, S. officinalis ve S. bandensis türlerinden iki mürekkepbalığında dört farklı kol hareketini inceledi. Araştırmacılar, mürekkepbalıklarının işaretleşmesini videoya kaydederek, bu görüntüleri “mürekkepbalığı katılımcılarına” izlettiler ve hayvanların ekranlardaki hareketlere yanıt vermelerini sağladılar. Ekip, bazı geri oynatmalarda videoyu ters çevirerek mürekkepbalıklarının, video doğru bir şekilde oynatıldığında daha fazla tepki verdiklerini göstermiş oldu. Mürekkepbalıkları “yukarı,” “yan,” “yuvarlanma” ve “taç” olarak anılan dört farklı işarete sahipti.

Kollardaki bu dalgalanma hareketlerinin anlamı hâlâ belirsiz. Araştırmacılar, bu işaretlerin baskınlık göstergesi olabileceğini belirtti. Çünkü bir mürekkepbalığı dalgalandıktan sonra diğerleri genellikle geri çekilir. Ancak bu işaretler, henüz cinsel olarak olgunlaşmamış genç mürekkepbalıkları tarafından da yapıldığı için kur gösterimleri de olabilir. Diğer olasılıklar arasında aversif göstergeler olup olmadıkları var. Bu gösterimler savunma durumlarında veya hayvanların ruh halini sergiliyor da olabilir. “Bu işaretlerin en muhtemel yorumu, sembolik olmaları ve ilişkili davranışsal bağlama bağlı olarak çeşitli anlamlar barındırabilecekleri” şeklinde ifade ettiler.

Ancak kol dalgalanmaları başlı başına hikayenin tamamı değil.

Ekip “Görsel olarak etkileyici olan bu gösterinin ötesinde, kol hareketleri su altında mekanik dalgalar üretiyor. Bu da bizi bu sinyallerin mekanikle algıya yani dokunarak algılanabileceği ihtimalini araştırmaya yöneltti.” dedi. Başka bir deyişle, hayvanlar su altında birbirlerini görmeseler bile, diğerlerinin kol hareketleriyle ürettiği titreşimleri hissedebilirler.

“Görmeye benzer oynatma deneyleri kullanarak, bu hipotezi destekleyen ön kanıtlara ulaştık. Kol işaretlerinin, görme ve mekanik algı içeren çok modlu sinyaller olarak temsil edilebileceği sonucuna vardık” diye ekledi grup.

Mürekkepbalıkları oldukça zekidir; daha önce yapılan araştırmalar, bu hayvanların daha büyük bir ödül için bekleyebildiklerini gösterdi. Bu da daha önce sadece memeliler ve kuşların sergileyeceği düşünülen bir davranıştır.

Fransa École Normale Supérieure (ENS) Algısal Sistemler Laboratuvarı’ndan Sophie Cohen-Bodénès gibi araştırmacılar, bu tür verilerin daha iyi anlaşılması için makine öğrenme algoritmalarının kullanılabileceğini belirttiler. Benzer çalışmalar, sperm balinalarının tıklama verileriyle de yapıldı ve büyük başarı elde edildi. Araştırmacılar balinaların iletişim dahilinde belirli konuşma kalıplarını tanıyıp, onların “alfabesini” kabaca oluşturmayı başardılar.

Mürekkepbalıklarının zekası, mantığı ve davranışı hala gizemini korurken, yapılan bu yeni araştırma, bu hayvanların çözülmesi gereken birçok sırrı daha olduğunu gösteriyor.