Bilim İnsanları Renkli Kara Delik Görüntülerine Bir Adım Daha Yaklaştı

Kara delikler, görünmez olmalarıyla ünlüdür. Ancak Event Horizon Telescope (EHT) ekibinin geliştirdiği yeni bir teknik sayesinde, onları artık renkli olarak görebileceğiz.

Astronomlar, radyo gökyüzünü aynı anda birden fazla frekansta gözlemlemenin bir yolunu buldu, bu sayede süper kütleli kara deliklerin tam renkli görüntülerini oluşturabiliyorlar. Bu buluş, frekans faz transferi denilen bir tekniğe dayanıyor ve bilim insanlarının atmosferik bozucu etkileri birden fazla radyo bandı üzerinde aynı anda düzeltmelerine olanak tanıyor. Basit bir dille: Radyo teleskoplarına çok renkli bir görüş yükseltmesi yapmanın bir yolunu buldular. Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden araştırmacı Sara Issaoun liderliğindeki ekip, bu çalışmayı yakın zamanda The Astronomical Journal’da yayınladı.

Event Horizon Telescope (EHT), 2019 yılında M87* kara deliğinin ilk görüntüsüyle dünyanın dikkatini çekmiş, ardından 2022’de galaksimizin merkezindeki süper kütleli kara delik Sagittarius A*’yı görüntülemişti. Bilim insanları şimdi, bu görüntüleri on kat daha keskinleştirecek ve kara deliklerin dönüşünü ve genel göreliliğin sınırlarını zorlayacak olan tespit edilmesi zor foton halkalarını ortaya koyacak 300 milyon dolarlık uzay tabanlı bir ardıl görev olan Event Horizon Explorer’ı planlıyorlar. Bu arada, bazı araştırmacılar, orijinal Sgr A* görüntüsünün bazı yönlerini sorguladı ve yutan disklerinin halka şeklinden daha uzatılmış olabileceğini öne sürdü—gelecek gözlemler bu açık soruyu çözebilir.

Gözlerimizin görünür ışığın farklı dalga boylarını alıp bunları renkler olarak yorumlamasına benzer şekilde, radyo teleskopları da görünmez radyo ışığın dilimlerini belirli frekans bantlarında yakalar. Yeterince bu dilimlerden bir araya getirin ve görünür spektrumda olmasa da bir tür renkli görüntü elde edersiniz.

Ama şimdiye kadar çoğu radyo teleskobu aynı anda sadece bir frekans bandını gözlemleyebiliyordu. Bu, eğer astronomların hedefi durağan görünen bir uzak galaksi olduğunda sorun değil. Ama bilim insanları dönerek relativist jetler püskürten, ya da kütle çekimi nedeniyle salınan bir kara deliği görüntülemeye çalışıyorlarsa, radyo verileri tek bir görüntüye sığdırılamaz. Nesne o kadar hızlı hareket eder ki, birden fazla pozlama uyum içerisinde katmanlanamaz.

Frekans faz transferi burada devreye giriyor. Universe Today’de bildirildiğine göre, ekip bir dalga boyundaki gözlemlerindeki atmosferik bozulmaları takip edebildi ve görüntüyü farklı bir dalga boyunda keskinleştirdi. (Atmosferik bozulmayı düzeltmek kara tabanlı gözlemevleri için sürekli bir problem, ancak yeni teknolojiler teleskopların bu uzun süredir var olan engeli aşmasını sağlıyor). Ekibin yeni kara delik görüntüleme yöntemi hâlâ deneysel, ancak konseptin kanıtlanması, evrendeki en uç nesnelerin keskin, daha gerçekçi görüntülerini elde etmek üzere olduğumuzu gösteriyor.

EHT ve Kara Delik Keşif Aracı (BHEX) gibi yeni nesil gözlemevleri bu yöntemi kullanmak için şimdiden hazırlık yapıyor ve bu bizi kara delikleri tüm şiddetli ve canlı parlaklığıyla görmeye bir adım daha yaklaştırıyor.