Nostalji İhtiyacımızı Karşılarken Yaşadığımız Sorun: Eski Oyunlar Neden Yeni Bilgisayarlarda Daha Kötü Performans Gösteriyor?

Hiç böyle bir durumla karşılaştınız mı? Geçmişte saatlerce oynadığınız, her ayrıntısını ezbere bildiğiniz o ikonik oyunu tekrar oynamak istersiniz. En yeni teknoloji bilgisayarınıza kurduğunuzda, oyun ya hiç açılmıyor, ya sürekli çöküyor ya da grafiksel hatalar içeriyor. İnsan “Bu kadar güçlü bir bilgisayar, bu küçük oyunu niçin çalıştıramaz?” diye düşünmeden edemiyor. Bu, teknoloji dünyasında sık rastlanan bir sorundur ve aslında bilgisayarınızın gücüyle değil, “nesil farkıyla” ilgilidir.

Aslında sorun bilgisayarınızın yeterince iyi olmaması değil, tam tersine “fazla iyi” ve “fazla farklı” olmasıdır. Eski oyunlar, belirli bir dönem için geliştirilmiş olup o dönemin teknolojisi, işletim sistemleri ve donanım mimarisine dayanmaktadır. Eski bir kaseti yeni bir müzik çalarla çalmaya çalışmak gibidir; aradaki teknolojik fark, uyum sorunlarına neden olabilir. Yeni bilgisayarınız, eski oyunun “dilini” anlamakta zorluk çekiyor.

Çok çekirdekli işlemciler vs. tek çekirdekli dünya

Geçmişte bilgisayar işlemcileri tek bir “beyin” gibi çalışıyordu; yani tek bir çekirdeğe sahiptiler ve her işi sırayla gerçekleştiriyorlardı. Oyun geliştiricileri de oyunlarını bu tek çekirdeğin tüm gücünden en iyi şekilde yararlanacak şekilde tasarlıyorlardı.

Bugün ise işlemciler, 8, 12, 16 veya daha fazla çekirdekle çalışan “komiteler” gibi hareket ediyor. Eski bir oyun, bu çok sayıda çekirdekten nasıl yararlanacağına dair bilgiye sahip değil ve genellikle ilk bulduğu çekirdeği kullanmaya çalışıyor. Bu durumda, diğer güçlü çekirdekler boşta kalırken, tek çekirdek aşırı yüklenip oyunun takılmasına veya yavaşlamasına neden olabilir. Düşünün ki, bir vidanın sıkılması için on kişilik bir ekibi çağırdığınızda ortaya çıkacak karmaşa…

Yazılım ve sürücü uyuşmazlıkları

Oyunların bilgisayar donanımıyla iletişim kurmasını sağlayan DirectX gibi altyapı yazılımları vardır. Örneğin, eski oyunlar genellikle DirectX’in 7, 8 veya 9 gibi eski sürümlerini kullanıyordu. Ancak yeni bilgisayarlarımızda genellikle DirectX 12 gibi güncel sürümler yüklü. Yeni sürümler, eski komutları her zaman tam olarak destekleyemeyebilir, bu da grafik hatalarına, renk bozulmalarına veya oyunun açılmamasına neden olabilir.

Aynı durum ekran kartı sürücüleri için de geçerli. NVIDIA, AMD ve Intel gibi üreticiler, sürekli olarak yeni oyunlar ve teknolojiler için sürücü güncellemeleri yapmaktadır. Bu süreçte, 15-20 yıllık bir oyunun düzgün çalışmasını sağlamak için gereken eski kod kütüphaneleri ve optimizasyonlar yavaş yavaş terk edilmektedir.

Ekran çözünürlüğü ve görüntü oranları

90’lı ve 2000’li yılların başında monitörler genellikle kareye yakın (4:3 oranında) ve düşük çözünürlükteydi (800×600, 1024×768 gibi). Oyunlar da bu oran ve çözümlere göre tasarlandığı için, bugünün geniş ekran (16:9) ve yüksek çözünürlüklü (Full HD, 2K, 4K) monitörlerinde eski bir oyunu tam ekran çalıştırmaya çalıştığınızda, oyun görüntüyü ekrana sığdırmak için kendini “esnetmek” zorunda kalır. Bu da karakterlerin ve nesnelerin yassı ve orantısız görünmesine neden olabilir. Bazen oyun bunu başaramaz ve ekranın ortasında küçük bir pencerede açılır veya kenarlarda siyah boşluklar bırakabilir.

Peki çözüm ne? Nostalji yapamayacak mıyız yani?

• Uyumluluk Modu: Windows’un sunduğu en basit çözüm. Oyunun .exe dosyasına sağ tıklayıp “Özellikler” > “Uyumluluk” sekmesine gelerek oyunu daha eski bir Windows sürümünde (örneğin Windows XP) çalışıyormuş gibi ayarlayabilirsiniz.
• Topluluk Yamaları: Birçok popüler eski oyun için hayranlar tarafından hazırlanmış yamaları bulabilirsiniz. Bu yamalar, güncel sistemlerdeki sorunları çözebilir.
• Wrapper Yazılımları: dgVoodoo 2 gibi “saran” yazılımlar, eski oyunların eski DirectX komutlarını yeni DirectX komutlarına “çevirebilir” ve grafik sorunlarını büyük ölçüde çözebilir.
• Emülatörler ve Sanal Makineler: Çok eski DOS oyunları için DOSBox veya macera oyunları için ScummVM gibi emülatörler faydalı olacaktır. Bu araçlar, eski bir bilgisayar ortamını taklit ederek oyunun kendini rahat hissetmesini sağlar.

Çok iyi bir ekran kartım var ama 15 yıllık oyun kasıyor, neden?

Sorun ekran kartınızın gücü değil, sürücülerinin o eski oyun için optimize edilmemiş olmasıdır. Ekran kartı sürücüleri, genellikle yeni oyunlara odaklanır ve eski oyunların kullandığı eski DirectX komutlarını zamanla desteklemeyi bırakabilir. Bu da uyumsuzluk ve düşük performans sorunlarına yol açabilir.

Oyunum inanılmaz hızlı çalışıyor, ne yapabilirim?

Bu, oyunun hızı ile işlemci hızına olan bağıntısından kaynaklanıyor. Çözüm için, oyunun topluluk tarafından yapılmış bir “hız düzeltme yaması” olup olmadığını kontrol edebilir veya işlemci hızını belirli bir program için sınırlayan üçüncü parti yazılımları deneyebilirsiniz. DOSBox gibi emülatörler de bu sorunu çözmek için kendi hız ayarlarına sahiptir.

Eski oyunlar için topluluk yamalarını indirmek güvenli mi?

Genellikle evet. PCGamingWiki, oyunun kendi forumları veya ModDB gibi güvenilir sitelerden indirilen popüler yamalar güvenlidir. Ancak her zaman olduğu gibi bilinmeyen kaynaklardan .exe dosyalarından kaçınmalı ve indirdiğiniz dosyayı bir antivirüs programı ile taratmalısınız.

Bu içerikler de ilginizi çekebilir: