Astronomlar, İkonik Betelgeuse Yıldızının Etrafında Dönen Eş Yıldız Keşfetti: Şüpheler Doğrulandı!

2024 yılında, gökbilimcilerBetelgeuse’un bir yıldız “arkadaşının” var olabileceğini tahmin ettiler. Eğer bu varsayımsal eşlikçi gerçekten varsa, kızıl devin garip parlama desenleri hakkında bazı sorulara cevap bulmamıza yardımcı olabilir. Sonunda bu şüphelerin doğruluğu kanıtlandı.

Çeşitli yanlış sinyaller ve başarısız arama sonuçlarının ardından, NASA’nın Ames Araştırma Merkezi’nden gökbilimciler, Betelgeuse’un gerçekten küçük bir yıldız arkadaşa sahip olduğunu doğruladı. Yaklaşık olarak Güneş’in 1,5 katı kütleye sahip genç yıldız, büyük yıldızın yerçekimi alanı ve çevresindeki kozmik toza ilginç bir etkide bulunuyor. İki yıldız arasındaki etkileşimler, Betelgeuse’un -kendi türünden çoğu yıldızdan farklı olarak- her altı yılda bir ek ve kesintili bir sönükleşme sürecinden geçtiği izlenimini oluşturuyor.

“Betelgeuse’un eşlikçisini öngören makaleler, muhtemelen hiç kimsenin bu yıldızı görüntüleyemeyeceğine inanıyordu” dedi, keşfi yöneten gökbilimci Steve Howell bir açıklamada. “Bu, benzer nitelikteki diğer gözlemsel arayışlara kapı açıyor.”

Keşif için gökbilimciler, Hawaii’deki Gemini Kuzey teleskopunu kullandı ve uzay görüntülerindeki atmosferik bozulmaları gidermek için çok kısa pozlama sürelerinden faydalanan speckle görüntüleme tekniğini uyguladılar. Bu yöntem, araştırmacıların yeni keşfedilen yıldızın kütlesi ve sıcaklığı gibi bazı anahtar özelliklerini belirgin şekilde tanımlamalarını sağladı.

“BetelBuddy”—araştırmacıların varlığını öngördükleri yıldızı adlandırdıkları şekilde—hakkında ilginç olan şey, muhtemelen Betelgeuse ile aynı zamanda doğmuş olması. Kırmızı dev Betelgeuse, yıldız yaşamının sonuna yaklaşıyor olabilir ve gökbilimciler onun önümüzdeki on yıl içinde bir süpernova olarak patlayabileceğini düşünüyor. Ancak, yeni keşfedilen eşlikçi yıldız o kadar genç ki, henüz merkezinde hidrojeni yakmaya başlamadı bile. Bu, yıldız evriminin en erken aşamalarında olduğunu gösteriyor. Betelgeuse’nin Güneş’imizin kütlesinden 10 ila 20 kat daha fazla olması sebebiyle, hafif yıldız arkadaşına kıyasla çok daha kısa bir ömre sahip olması muhtemel.

Betelgeuse’nin Dünya’ya olan yakınlığı nedeniyle, yüzyıllardır diğer birçok yıldıza kıyasla daha yakından incelenmiş. Gözlemlerden elde edilen verilere göre, yıldızın parlaklığı yaklaşık 400 günde bir değişiklik gösteriyor ve ikincil bir dönem ise yaklaşık altı yıl sürüyor. Değişken yıldızlar oldukça yaygın, ancak gökbilimciler Betelgeuse’un uzatılmış bir sönükleşme dönemi yaşamasını uzun süre açıklamakta zorlandılar.

Bu, Betelgeuse’un 2019’dan 2020’ye kadar yaşadığı “Büyük Sönükleşme” sürecinden farklı, çünkü bilim insanları bunun yıldızın büyük bir toz bulutu yayması ve bunun ardından parlaklığının bulanıklaşması nedeniyle olduğunu düşünüyor. 

Yeni keşifle birlikte, gökbilimciler artık devasa yıldız Betelgeuse’un yıllar boyunca süren değişen parlaklık ve kararma deseninin ardındaki gizeme iyi bir yanıt buldu. Ancak Betelgeuse’un yoğun yerçekimi çekiminin genç yıldızı önümüzdeki 10,000 yıl içinde yutacağı düşünülüyor.

Neyse ki, BetelBuddy’yi canlı olarak görmemizin ilk ve son ziyareti olmayacak. Gökbilimciler, bu genç yıldızı 2027 Kasım ayında, Betelgeuse’dan en uzaktaki konumunda geçerken teleskoplarımızın sınırları içinde görebileceğimizi düşünüyor.