Gökbilimciler Hipersonik Hızla Kaçan Yıldız ve Gezegenini İzliyor
NASA ekibinin analizine göre, bir küçük yıldız ve onun yörüngesindeki gezegen, Samanyolu’nda rekor hızla yol alıyor gibi görünüyor.
NASA’nın yayınladığı bilgilere göre, sistemin saatte en az 1.2 milyon mil (1.93 milyon kilometre) hızla ilerlediği düşünülüyor. Eğer bu doğruysa, bu sistem, hızla hareket eden bir yıldıza sahip olan ilk bulunan ötegezegen olur. Ekip, analizlerini The Astronomical Journal‘da yayınladı.
Bu nesneler ilk kez 2011 yılında, Astrofizikte Mikrolensleme Gözlemleri (MOA) arşiv verilerinin incelenmesi sırasında fark edildi. Keşfi yapan ekip, bu nesnelerin iki şeyden biri olduğunu düşünüyordu: ya bizim Güneşimizden daha büyük bir yıldız ve Dünya’dan 29 kat daha ağır bir gezegen ya da Jüpiter’in dört katı büyüklüğünde ve gezegenimizden daha küçük bir uydu olan bir gezegen sistemi. Her iki seçenek de daha büyük nesnenin partnerinden yaklaşık 2,300 kat daha ağır olduğunu gösteriyor.
Ekip, sistemin alansal hızını, yani gökyüzünde ne kadar yol aldığını hesaplayarak hızını belirledi. Keck Gözlemevi ve ESA’nın Gaia uydusundan gelen veriler, nesnenin bir yıldız olduğunu gösteriyor, ancak ekip bu yıl içindeki değişimleri gözlemlemek için tekrar incelemeyi planlıyor. Bu inceleme sonucunda doğru yönde ve doğru mesafede hareket edip etmediği belirlenmiş olacak.
“Eğer yüksek çözünürlüklü gözlemler gösterirse ki yıldız aynı pozisyonda kalırsa, bu nesnenin sinyalin kaynağı olan sistemin bir parçası olmadığını kesin olarak söyleyebiliriz,” dedi çalışmanın başyazarı ve NASA Goddard ile Maryland Üniversitesi, College Park’tan araştırmacı Aparna Bhattacharya. “Bu durumda, serbest gezegen ve öteay modeli lehine karar verilir.”
Sistemin olağanüstü hızı, onun hipervelocity bir yıldız sistemi olabileceği anlamına gelir. Bu tür sistemler, diğer yıldızların ya da kara delikler gibi güçlü kütleçekim yapısına sahip cisimlerin çekimiyle böyle bir hız kazanabilir.
Ötegezegenler, güneş sistemimizin dışındaki dünyalardır. Çeşitli şekil ve boyutlarda gelebilirler; bu gezegenlerden bazıları, “süper-Dünya” olarak adlandırılan, Dünya gibi büyük kayalık dünyalardır. Diğerleri “süper-Neptün”lerdir, Neptün gibi gazlı fakat daha büyük dünyalardır ya da “sıcak Jüpiter”lerdir – Jüpiter büyüklüğündeki ötegezegenler ana yıldızlarına Jüpiter’in Güneşe olduğundan daha yakın dönerler, bu da onları çok daha sıcak yapar.
Birkaç yıl önce, Webb teleskopu, alışıldık bir ötegezegenin atmosferini hiç olmadığı kadar net bir şekilde gözlemledi. Geçtiğimiz Eylül ayında, astronomlar şimdiye dek bulunan en büyük ötegezegenlerden birini keşfettiler. Aynı yılın Ekim ayında, Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskopu tarafından beş yıllık veri analizleri, güneşimize en yakın yıldızın, onunla uzayda birlikte ilerleyen bir ötegezegene sahip olduğunu doğruladı.
Bu yılın başlarında, WASP-127b adındaki, Jüpiter boyutunda, 2016’da keşfedilen bir dünyada ilk kez belgelenmiş süpersonik rüzgarların estiği tespit edildi. En egzotik ötegezegenlerden bazıları, NASA’nın 2024 Mayıs’ında yayınlayacağı bir katalogda incelenebilir.
2027 Mayıs’ında fırlatılması beklenen Roman Uzay Teleskopu, bu gizemli dünyaların daha fazlasını ortaya çıkaracak ve evrende yeni keşiflerin kapısını açacak.
“Bu sefer geniş görüş alanı için MOA’yı kullandık, ardından keskin çözünürlük için Keck ve Gaia’ya başvurduk, fakat Roman’ın güçlü görüş alanı ve planlanan gözlem stratejisi sayesinde, başka teleskoplara ihtiyaç duymayacağız,” dedi Terry aynı yayında. “Roman bunların hepsini yapacak.”
O zamana kadar, bu yıldız ve gezegenin akıl almaz hızına hayran kalabiliriz — ve belki de gelecek yıl, kimliklerinin doğrulanmasını bekleyebiliriz.
