Kambriyen Dönemi’nden Üç Gözlü Deniz Motu: Bir Kaiju’yu Andırıyor ve Poposundan Nefes Alıyor

Kambriyen döneme ait yeni tanımlanan bir yaratık, hayvan evrim tarihimiz hakkındaki bildiklerimize beklenmedik bir bakış açısı katıyor. Karşınızda Mosura fentoni—üç gözlü, pençeli, ve kanatlı-kollu bir avcı, parmağınızın boyutlarında ve Kanada’nın ünlü Burgess Şeyli’nde keşfedildi.

Bu uzaylı görünümlü hayvan, artık soyu tükenmiş bir grup olan radyodontlar ailesinin bir üyesi ve en çok, dikenli uzuvları ve diş dolu yuvarlak bir ağzı olan üç metre boyundaki deniz terörü Anomalocaris ile bilinir.

Kendi akrabalarına benzer şekilde, Mosura da benzer bir beslenme diski ve yüzmek için kürek benzeri uzuvlara sahipti. Ancak, arka tarafında tuhaf bir sürprizi vardı: Her biri solungaçlarla kaplı, sıkı paketlenmiş 16 bölümden oluşan kuyruk benzeri bir bölüm. Ekip, bu yaratığın tanımını bugün Royal Society Open Science dergisinde yayınladı.

“Radyodontlar hakkında ne kadar çok şey öğrensek de, her zaman bu grup hakkında yeni ve şaşırtıcı bir şey varmış gibi görünüyor,” dedi çalışmanın baş yazarı, Manitoba Müzesi küratörü Joe Moysiuk, Gizmodo’ya gönderdiği bir e-postada. “Mosura‘nın ‘karnı’ farklı; segmentleri çok küçük ve bunlar, ileri itiş için neredeyse kullanışsız olan küçük kanatçıklara sahip.”

Araştırmacılar, Mosura‘nın neden bu ekstra solunum bölgesine ihtiyaç duyduğundan tam olarak emin değil, ancak bu, nerede ve nasıl yaşadığı ile ilgili olabilir—belki Kambriyen denizlerinde oksijen seviyesi düşük ortamda takılıyordu ya da oldukça aktif bir yaşam tarzı sürüyordu.

Geniş yüzme kanatçıkları ve ince karnıyla kendine has şekli, araştırmacılar tarafından ona “deniz-güvesi” takma adını kazandırdı—bu nedenle Japon canavarı Mothra’ya yapılan bir gönderme olarak Mosura adını aldı. Ancak takma adına rağmen, Mosura, aslında güvelerle uzaktan bile akraba değil. Mosura, çok daha eski bir eklembacaklı soyunun parçası—ve radyodontlar çoktan yok olmuş olsa da, Burgess Şeyli’ndeki olağanüstü koruma, bilim için rutin olarak yeni türler ortaya çıkarıyor.

Bilim-kurgu görünümlerinin ötesinde, Mosura ayrıca yaklaşık yarım milyar yıl öncesine ait iç anatomiye nadir bir bakış sunuyor. İncelenen yaratığın 61 fosilinden bazıları korunmuş sinir dokuları, göz yapıları, sindirim sistemi ve hatta açık dolaşım sistemini temsil eden yansıtıcı yamalar gösteriyor—temelde bir kalbin, lakün adı verilen iç boşluklara kan pompaladığı bir sistem. Daha önceki diğer fosillerde gizemli kalan bu özellikler, ekibin Mosura örneklerinde görülebilir durumda.

Fosillerin çoğu, Royal Ontario Müzesi tarafından son 50 yıl boyunca Yoho ve Kootenay Milli Parkları’ndan toplandı—Burgess Şeyli bölgesinin bir parçası. Bu bölge, antik deniz tabanının bir parçasıydı ve deniz tabanında yaşayan yumuşak gövdeli organizmaların olağanüstü korunmasıyla bilinir.

Moysiuk, Kambriyen Patlaması’ndan diğer birkaç yaratığı da yakın zamanda gün yüzüne çıkardı, bunlar arasında 2021’de Titanokorys gainesi ve 2019’da Cambroraster falcatus (bu ismi Millennium Falcon’dan alıyor) yer alıyor.

“O kadar çok bilim-kurgu yaratığı, yaşayan organizmalardan esinlenmiş ki,” dedi Moysiuk. “Görünüşe göre bilim insanlarının da biraz esin alması kaçınılmaz.”

“Tür isimleri için başka pek çok olası ilham kaynağı var, ancak ‘Tremors’ serisiyle çok fazla potansiyel olduğunu düşünüyorum,” diye ekledi Moysiuk. “Bu serideki dev solucanlar, Prekambriyen’in kalıntıları olarak tasvir ediliyor ve bilimsel olarak bir anlamı olmasa da eğlenceli bir referans olabilir.”

İlk duyduğunuz yer burası: Moysiuk’un yakın zamanda bulduğu yaratıklar bu kadar uzaylı görünmeye devam ettiği sürece, hiçbir bilim-kurgu serisi bilimsel adlandırmadan kurtulamıyor gibi görünüyor.