Mars Yörünge Aracı, Yaz Ortasındaki Mars’ta Kış Masalını Yakaladı
Mars’ta Noel havası esmeye başladı. Çoğunlukla kırmızı bir manzaraya sahip olan bu gezegenin güney kutbu, son görüntülere göre beyaza bürünmüş durumda. Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Mars Express aracı, Mars’ta adeta bir kış masalı sahnesi yakaladı. Ancak bu alışageldiğimiz kar yağışı değil. Mars’ın güney kutbu, ESA’ya göre Avustralyen Skopuli bölgesinde karbondioksit buzu ve toz tabakalarıyla kaplanmış durumda.
Mars’ta kış ayları boyunca sıcaklıklar -190 derece Fahrenheit’e (-123 derece Celsius) kadar düşüyor. Ancak bu soğuk gezegen, Dünya’dakinden farklı olarak su buzundan çok az kar alıyor. Mars’taki kar iki türde geliyor: su buzu ve karbondioksit ya da kuru buz. Su buzu, gezegenin ince atmosferi nedeniyle yüzeye ulaşmadan gaza dönüşüyor; kuru buz ise yüzeye ulaşıyor.
Görüntüler neredeyse yaz aylarının başladığı Haziran ayında çekilmiş olsa da, Mars’ın güney kutbu adeta bir kış diyarı gibi görünüyor. ESA’nın açıklamasına göre, Güneş’in ısıtan ışınları, mevsimsel buz katmanlarını eritmeye başlıyor. Görüntünün sol tarafında karanlık alanların belirmeye başladığı görülebiliyor.
Kuru buzun yarı saydam üst katmanlarından güneş ışığı geçtiğinde, alttaki buz süblimleşiyor ve doğrudan gaz haline geçiyor ve gazın sıkışmasına neden oluyor. Basınç arttıkça, üstteki buz katmanları çatlayarak yüzeyden gaz püskürmeleri çıkıyor ve tozu da beraberinde taşıyor. Böylece toz, yüzeye yayılarak fan şeklinde bir desen oluşturuyor.
Australe Scopuli bölgesindeki mevsimsel buz kapaklarının yukarıdan görünümünde, buz ve toz katmanları Mars yüzeyinde birbirine karışarak rüya gibi bir desen oluşturuyor. Mars Express’teki Yüksek Çözünürlüklü Stereo Kamera yardımıyla, buğuluğa yol açan katmanlı birikintiler arasında sınırlar oluşturuyor.
ESA’nın Mars Express görevi 2003 yılında başladı ve Mars’ın manzarasına dair muhteşem görüntüler sunuyor. Uzay aracı, Mars atmosferinin kimyasal yapısını en eksiksiz haritasını derleyerek, Mars’ın ayları Phobos ve Deimos’u detaylı bir şekilde gözlemledi ve gezegendeki suyun tarihçesini izledi. Görev, Beagle 2 adlı bir karasal aracını da taşıyordu, ancak bu araç Mars’a inişi sırasında kayboldu ve bilimsel operasyonlar gerçekleştiremedi.
