Musk’un Uluslararası Uzay İstasyonunu Erken Sonlandırma Planı: Bencil ve Kısa Vadeli Bir Hamle

Uluslararası Uzay İstasyonu’nun (ISS) yakın geleceği, tek bir tweet nedeniyle bir anda belirsizliğe düştü. SpaceX’in sahibi ve Başkan Donald Trump’ın gayriresmî danışmanı Elon Musk, ünlü istasyonun kaldırılmasını ve bunun mümkün olan en kısa sürede gerçekleşmesini istiyor.

Perşembe günü, Musk X platformunda “deorbitasyon hazırlıklarına başlama zamanı” geldiğine inandığını belirten bir tweet attı. Musk, “Misyonunu tamamladı,” diyerek devam etti. “Artık çok az artı değer sağlıyor. Mars’a gidelim.” Diye ekledi. Açıklama yapması istendiğinde ise yaklaşık 2027 yılına kadar yörüngeden çıkarılması ve planlanan emeklilik döneminden yaklaşık üç yıl önce süreyi tamamlanmasını görmek istediğini belirtti.

Gerçekten de ISS, ömrünün sonlarına yaklaşıyor ve emekliliği için hazırlıklar bir süredir devam ediyor. Buna karşın, zamanından önceki bir kapanış önemli faktörleri göz önünde bulundurmayı gerektiriyor.

ISS, hala beş yıl daha aktif kalması planlanan bir laboratuvar olarak işlevsel, faydalı ve insanlığın sürekli uzaya ulaşma çabasının güçlü bir sembolüdür. Ayrıca, adı üzerinde, ISS, sadece Amerika’nın değil, ABD, Rusya, Kanada, Japonya ve Avrupa’nın ortaklaşa yürüttüğü bir projedir.

Elbette, Musk’ın ABD’nin uzay keşfi harcamaları politikalarına katılımı devasa bir çıkar çatışması oluşturur. SpaceX, NASA’nın temel bir yüklenicisidir ve uzay ajansı, roketleri, kapsülleri ve diğer teknolojileri için ona büyük oranda bağımlıdır.

Haziran ayında NASA, SpaceX’in ISS’yi yörüngeden çıkaracak aracı tasarlayıp inşa edeceğini açıkladı—bu sözleşmenin değeri 843 milyon dolara kadar çıkabilir. Böyle bir araç halen konsept aşamasında olsa da önemi göz ardı edilemez. Bu araç, şu ana kadar uzaya yapılan en büyük insan yapımı yapıyı alçak dünya yörüngesinden çıkaracak ve yeryüzü atmosferine doğru yönlendirecek, burada parçalanacak ve sonuçta oluşan enkaz alanı okyanusa düşecek. Elbette, bu karmaşık bir manevra ve insanlara yönelik tüm mümkün güvenlik tehlikelerinin önlenmesi için hassasiyet gerektiriyor.

Ayrıca NASA, insanlı uzay yolculuğunu genişletmek için büyük planlara sahip, bunlardan biri de Ay’a yönelik Artemis görevleridir. Evet, nihai hedef Mars’a insan taşımaktır, bu hedef şu an teorik olarak var ve ajans işaret ettiği tarihler arasında bunu 2030’lar veya 2040’larda hedeflemektedir. Bu yüksek hedefleri güvenli bir şekilde gerçekleştirmek geniş çapta araştırma gerektirir, bu da mikro yerçekiminin insan vücudu üzerindeki etkileri gibi konuları içerir.

Uzayda geçirilen en uzun süre rekoru 1994 ve 1995’te kozmonot Valeri Polyakov tarafından 437 gün Mir uzay istasyonunda geçirildiğinde kırıldı. Buna karşılık, iki yönlü bir Mars yolculuğu muhtemelen üç yıl sürebilir. Böyle uzun bir yolculuğun tıbbi olarak mümkün kılınmasındaki gerekli araştırmaların çoğu şu anda ISS’de yapılıyor. Astronotları Mars’a güvenli bir şekilde gönderecek teknolojik veya tıbbi kapasiteye henüz sahip değiliz ve Musk bu eksikliği sürekli göz ardı ediyor.

ISS, halihazırda yörüngede bulunan iki operasyonel uzay istasyonundan biridir, diğer ise Çin’in Tiangong istasyonudur. Amerikalı astronomları barındıracak özel işletilen diğer uzay istasyonlarına yönelik birçok çalışmalar devam ederken, bunlar esasen kağıt üzerinde mevcut ve NASA, hangi projelerin devam edeceğini gelecek yıl belirlemeye karar verecek. Eğer Musk’ın isteği gerçekleşirse ve ISS iki yıl içinde hurdaya çıkarsa, NASA ve ABD uzun vadeli laboratuvar eksikliğiyle karşı karşıya kalacak. Bu kabul edilemez.

Ars Technica editörü ve uzay uçuşu muhabiri Eric Berger, Musk’ın bu açıklamalarının istasyonun devreden çıkış tarihini birkaç yıl ileri aldığını, üstelik Musk’ın kendi şirketinin bu süreçte yer aldığını söylediğinde ise Musk kararın kendi elinde olmadığını kabul etti. “Karar Başkan’a bağlı, ancak benim tavsiyem mümkün olan en kısa sürede olması,” diye yazdı. “Tavsiyem iki yıl içinde.”

Musk, Mars’a giderken ISS’den erken vazgeçmeye çalışırken, NASA’nın bütçesini değiştirme amacını dışa vurdu—uzay istasyonunu terk etme çağrısı, astronotları Kızıl Gezegen’e göndermeye yönelik hayalinin bir parçasıdır. Evet, SpaceX’in NASA astronotlarını düzenli olarak ISS’ye götürme sözleşmesinden faydası var, ancak Crew Dragon sonunda özel uzay istasyonlarına ekip göndermek için kullanılacak.

Mürettebatlı Mars görevleri Musk’ın uzun zamandır obsesi olmuştur. NASA’nın Mars’a giden yol haritası, öncelikle Artemis programı aracılığıyla Ay’da kalıcı ve sürdürülebilir bir insan varlığını tesis etmeyi içerir, ancak milyarder bu hedefe eleştirel bir bakış açısı getirmiştir. Onun yersiz acil durumu, en azından biraz, Trump’a da bulaşmış gibi görünüyor ve Trump, açılış konuşmasında bir Amerikan bayrağını Mars’a dikmek istediğinden bahsetmişti.

Fikirlere ilişkin maddi bağlantıların ötesinde, Musk’ın birden ISS’yi hedef almasının daha az hayırsever bir nedeni var. Sean Hannity ile bir röportaj sırasında, Trump ve Musk, Boeing’in Starliner görevinden iki astronotun Joe Biden tarafından orada bırakıldığını ve kurtarılmaları gerektiğini iddia etti. Perşembe günü, ISS’de iki görev geçirmiş olan Danimarkalı ESA astronotu Andreas Mogensen bunun X’te bir “yalan” olduğunu söylediğinde, Musk iğrenç bir hakaretle karşılık verdi.

Musk’ın ISS’yi hızla yok etme çağrısı bundan yedi saat sonra geldi.