NASA, 20 Yıldır “Ölü” Sayılan Voyager İticilerini Canlandırdı

NASA’nın Voyager 1 uzay aracı, uzaydaki zorlu koşullara rağmen neredeyse 50 yıldır görevini sürdürüyor. Yeryüzündeki ekipler ise yaşlanan donanımların bozulmaması için çeşitli yollar bulmaya devam ediyor. Bu çabaların sonuncusunda, mühendisler yıllardır çalışmayan uzay aracının eski iticilerini yeniden hayata döndürmeyi başardılar.

NASA’nın mühendisleri, Voyager 1 uzay aracının üzerindeki bir dizi iticiyi geri getirdi ve derin uzay görevleriyle iletişim kurulan bir radyo anteni üzerinde süregelen yenilikler esnasında yedek olarak kullanmak için bu hamle yapıldı diye açıkladı bu hafta. Voyager’ın birincil döndürme iticileri, 2004 yılında içerideki iki küçük iç ısıtıcının güç kaybetmesinin ardından çalışmayı durdurmuştu. Ancak ekip, uzay aracı içsel uzayda 24.4 milyar kilometrelik (15.14 milyar mil) bir mesafede süzülürken iticileri yeniden çalıştırmayı başardı.

Voyager 1, 1977’de, kardeş probu Voyager 2 uzaya yolculuğuna başladıktan sadece bir ay sonra fırlatıldı. İkiz uzay araçları, antenlerini Dünya’ya doğru yönlendirebilmeleri için bir set birincil iticiye bel bağlar. Bu sayede veri gönderebilir ve komut alabilirler. Birincil iticiler, uzay aracının açısını ayarlamak için (eğim ve yalpa) geliştirilmişken, ayrı iticiler dönme hareketini kontrol ediyor. İlk ve yedek birimlerden oluşan bu iticiler, her bir Voyager’ın kendilerini uzayda yönlendirmek için bir yıldıza doğru işaret etmesini sağlayan anteni bir vinil plak gibi dönderir.

Mühendisler, iticilerinin tıkanmasını önlemek için uzay aracının birincil ve yedek iticileri arasında geçiş yaparlar. Ancak Voyager 1’in birincil döndürme iticileri 20 yıl önce bozuldu ve uzay aracı o zamandan beri sadece yedek iticilere bel bağlamaktadır.

“O zamanlar, takımın birincil döndürme iticilerinin çalışmamasını kabul etmesi kabul edilebilirdi, çünkü gayet iyi bir yedeğe sahiptiler,” diyor NASA’nın Jet İtki Laboratuvarı’ndaki Voyager misyon yöneticisi Kareem Badaruddin. “Ve dürüst olmak gerekirse, muhtemelen Voyagers’ın 20 yıl daha devam edeceğini düşünmemişlerdi.”

Yirmi yıl sonra, Voyagers çalışmaya devam ederken, ekip Voyager 1’in birincil döndürme iticilerini onarma işine tekrar girmeye karar verdi. Görev ekibi bunu, 4 Mayıs’ta NASA’nın Derin Uzay Ağı’nın bir parçası olan Canberra, Avustralya’daki 70 metre genişliğindeki antenin yükseltme işlemi yapacağı tarihten önce halletmek istiyorlardı. İletişimdeki bu duraklama Şubat 2026’ya kadar sürecek, sadece Ağustos ve Aralık aylarında kısa süreli çalışılacak. Bu özel anten, Voyagers’a komut göndermek için yeterli sinyal gücüne sahip tek çanaktı.

Bu uzun bir sessizlik dönemi ve misyon mühendisleri Voyager 1’in kendi başına iyi durumda olup olmadığını sağlamak zorundaydı. Yedek döndürme iticileri bu süre zarfında arızalanırsa, uzay aracı misyonu sonlandırabilecek önemli zorluklarla karşılaşacaktı. Örneğin, duran iticiler, uzay aracı rehber yıldızından çok uzaklaşırsan otomatik olarak ateş alabilir ve küçük bir patlamaya sebep olabilir.

Takım, birincil döndürme iticilerinin çalışmayı durdurmasına yol açan sorunu araştırmaya tekrar başladı. “Isıtıcıların güç kaynağının kontrol devrelerindeki beklenmedik bir değişikliğin ya da bozulmanın, bir anahtarı yanlış konuma getirmiş olabileceğinden şüphelenmeye başladılar,” diye yazdı NASA. “Eğer anahtarı orijinal pozisyonuna döndürebilirlerse, ısıtıcılar tekrar çalışabilir ve böylece, 2004’ten beri kullanılan yedek dönüş iticilerinin tamamen tıkanması hâlinde birincil dönüş iticilerini yeniden harekete geçirebilirler.”

20 Mart’ta, uzun bir molanın ardından, birincil dönüş iticileri tekrar çalıştırıldı. “Bu iticiler ölü kabul ediliyordu. Ve bu yerinde bir karardı,” dedi JPL’deki misyonun itki lideri Todd Barber bir açıklamada. “Tek isabetli bir mühendisimiz bu olabileceğini ve belki de bunun başka bir olası nedeni olduğunu düşündü ve bu düzeltilebilir bir şeydi. Voyager için bir mucize daha yaşandı.”

Voyager sondaları, yıldızlararası uzaya geçen ilk uzay aracı olarak, neredeyse 48 yıldır bilinmeyen bölgeyi araştırıyorlar. Jüpiter ve Satürn yakın geçişleri sırasında, Voyager 1 Thebe ve Metis gibi ayların ve Satürn çevresinde yeni bir halkayı keşfetmeye katkıda bulundu. NASA, Voyager 2’yi Jüpiter ve Satürn’ü hedef alacak şekilde bir rotaya fırlattı, ardından Buz Devleri Uranüs ve Neptün üzerine keşfe çıktı.

Bütün bu yolculuklar, insan yapımı en uzak nesneler üzerinde iz bıraktı ve uzay araçlarının ömürleri sınırlı. Voyagerlar, çürüyen plütonyumdan gelen ısı ile elektrik üretirler. Her yıl, yaşlanan uzay araçları yaklaşık 4 watt güç kaybederler. Gücü koruma çabasıyla, misyon ekibi gereksiz bulunan izleme sistemlerini, birkaç bilimsel aleti de kapsayacak şekilde kapattı. Mevcut enerji tasarrufu planıyla, NASA mühendisleri ikiz uzay araçlarının 2030’lara kadar operasyonlarına devam edebileceği, uzayda altıncı yıllarını aşacaklarına inanıyorlar.