NASA Çalışanlarından Trump’a Protesto: Aya İniş Yıl Dönümünde Tepki!

20 Temmuz 1969’da, NASA astronotu Neil Armstrong, Ay’da insanlığın ilk adımlarını attı. Şimdi ise, 56 yıl sonra, bir grup NASA çalışanı bu dev adımı, Trump yönetiminin ajansa yönelik bütçe kesintilerini protesto ederek hatırlatacak.

NASA’nın bir personel derneği olan Goddard Mühendisler, Bilim İnsanları ve Teknisyenler Derneği (GESTA), 20 Temmuz Pazar günü Washington D.C.’de kesintilere karşı bir gösteri düzenlemeyi planlıyor. Grubun ifadesine göre, bu bütçe kesintileri NASA’nın bilim bütçesini neredeyse yarıya indirecek. Grubun amacı aynı zamanda NASA’nın mevcut liderliğine de itiraz etmek; çünkü ajans, 2026 bütçe taslağının bazı hükümlerini şu anda yürürlüğe koyarak, personel işten çıkarmaları ve sözleşme fesihleri gerçekleştirmiş durumda.

“Dünya çapında ilham kaynağı olan ajansımızı kurtarmak adına, Ay’da insanlığın ilk kez ayak bastığı tarih olan Ay Günü’nde toplanıyoruz,” diye yazdı grup bir açıklamada.

NASA’nın 2026 yılı için toplam bütçesinden 6 milyar dolarlık bir kesinti yapılması öngörülüyor. Eleştirmenler, bu kaynak yetersizliğinin ajansın en büyük bilim misyonlarını ciddi şekilde etkileyeceğini ve bu on yılda Ay’a astronot indirme hedefini daha da geciktirebileceğini savunuyor.

Önerilen bütçeyle, NASA’nın gezegen bilimi için ayrılan fonların 2,7 milyar dolardan 1,9 milyar dolara düşmesi söz konusu; bu durum aktif ve planlanan yüzlerce görevi tehlikeye sokuyor. Bunlar arasında, 2015 yılında Plüton’u ziyaret eden ilk misyon olan ikonik New Horizons sondası da dahil; bu sonda derin uzaydan hala değerli veriler gönderiyor.

Aynı zamanda, bu bütçe kesintisi Lazer Enterferometre Yerçekimi Dalgası Gözlemevi’nin finansmanını da ciddi anlamda azaltacak: Bu senaryoda, LIGO 48 milyon dolar yerine yalnızca 29 milyon dolar alacak ve iki enterferometresinden birini kapatmak zorunda kalacak.

Bu durumun etkileri daha ileri mesafelere de yayılabilir: Avrupa Uzay Ajansı da NASA ile birlikte geliştirilen üç misyonunun, Trump’ın NASA bütçe kesintilerinden dolayı iptal riskiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı. Üç misyondan biri, yaklaşık otuz yıldır üzerinde çalışılan uzay tabanlı yerçekimi dalgası gözlemevi LISA’dır. NASA’da LISA üzerinde çalışan bazı personelden sorumlu yüklenici, bazı çalışanların işlerine Eylül ayı sonunda son verme riski altındaydı, Space.com raporladı.

Planlanan eylem, NASA’nın yılın başında zorunlu personel azaltma politikasını yürürlüğe koyarak, üç ofisini kapattığı ve personel işten çıkardığı, Trump yönetiminin maliyet düşürme çabalarıyla uyumlu hale getirdiği süreç sonrasında geliyor. Ajans ayrıca, 420 milyon dolarlık sözleşmeleri de feshetti.

“Mevcut NASA liderleri, Başkan ve [Yönetim ve Bütçe Ofisi] önerilen bütçeyi uygulamaya koyarak, sivil memur ve yüklenici sayısını büyük ölçüde azaltmaya başlamış durumda; bu durum ajansın misyonuna zarar verecek,” şeklinde ifade etti NASA çalışan grubu. “Bilim bütçesindeki kesintiler, NASA’nın mevcut ve gelecekteki misyonlardan bilim üretme becerisini ciddi biçimde engelleyecek.”

Ajans için küçük bir umut ışığı, Başkan Donald Trump’ın imza attığı vergi ve harcama önleminin geçmesiyle geldi: Kanun, Uluslararası Uzay İstasyonu’nu desteklemek, Artemis görevlerini ve Mars’a yönelik potansiyel misyonları içeren diğer uzay keşif çabalarını desteklemek için NASA’ya yaklaşık 9.9 milyar dolar ek fon sağladı.