Neandertaller Kurtçuklarla Beslenmiş, Bilim İnsanları Açıklıyor

Modern insanlığın en ünlü akrabaları olan Neandertallerin; hayatta kalmak için dahice, ama pek de hoş olmayan bir beslenme şekli olabilir: kurtçuklar. Bugün yayınlanan araştırmalara göre bu ürpertici uçucu kurtçuklar, Neandertallere bol miktarda nitrojen ve yağ kaynağı sağlamaktaydı.

Purdue Üniversitesi, Michigan Üniversitesi ve diğerlerinden gelen bilim insanları tarafından yürütülen çalışma, Cuma günü Science Advances’da yayımlandı. Hem deneysel hem de tarihi verileri kullanarak kurtçukla dolu etin yağ ve nitrojen açısından zengin olduğunu ve benzer insan popülasyonlarının bu tür yiyecekleri diyetlerine düzenli olarak dahil ettiğini gösterdiler. Ekip, Neandertallerin sistemlerinde çok yüksek nitrojen seviyelerine sahip olmalarının en makul açıklamasının kurtçuklar olduğunu öne sürüyor.

Purdue Üniversitesi’nde paleoantropolog ve başyazar Melanie Beasley, “Uçucu kurtçuklar; yağ bakımından zengin, besin yoğun, her yerde bulunan ve kolayca elde edilebilen böcek kaynaklarıdır ve tıpkı yakın geçmişteki avcı-toplayıcılar gibi, Neandertaller ve anatomik olarak modern insanlar bunlardan tam anlamıyla yararlanabilirler” dedi.

Nitrojen, çok gerekli bir besin maddesidir; diğer şeylerin yanı sıra proteinlerin yapı taşı olan amino asitleri yaratmaya yardımcı olur. Protein demişken, nitrojen en bol miktarda hayvan etinde bulunur (ancak bazı yapraklı sebzeler ve baklagillerde de yüksek miktarlarda bulunur).

Neandertallerin kazılan kalıntılarının yüksek seviyelerde nitrojen izotoplarına sahip olduğu bilinmektedir; bu da onların diyetlerinde bol miktarda nitrojen olduğunu göstermektedir. Beasley’e göre, çoğu araştırmacı bunun Neandertallerin gıda zincirinin üstündeki taze öldürülmüş büyük hayvanlar, mamutlar dahil, yiyen hiperkarnivorlar olduğu anlamına geldiğini varsaymıştır. Ancak 2017’de, yazar John Speth farklı bir hipotez ileri sürdü: Neandertaller aslında kurtçuklarla dolu bol miktarda saklanmış ve bozulmuş et yiyorlardı.

Hem o zaman hem de şimdi, araştırmacılar, Kuzey Yarımküre’deki bazı Yerli grupların düzenli ve bilinçli olarak kurtçuklarla dolu yiyecekleri neredeyse bir lezzet olarak yediklerini belirtmektedir. Örneğin 1931 yılında, kutup kâşifi ve antropolog Knud Rasmussen, onun ve Inuit topluluğundaki birkaç üye ile bir et deposuna rastlama hikâyesini yazmıştır: “Et yaşlandıkça yeşermişti ve ona bir kesik attığımızda, bir çıban patlamış gibi oldu, çünkü iri beyaz kurtçuklarla doluydu. Dehşetle, arkadaşlarım bu kıpır kıpır şeyleri avuç avuç dolusu alıp büyük bir keyifle yediler.”

Beasley, Speth’in fikrini duydu ve ona deneysel olarak test edebileceğini söyledi. O sıralarda, ölen insanların kas dokusu çürümesini incelemeyi içeren bir doktora sonrası derece yapıyordu. Bu çalışma, Beasley’nin çürüyen doku üzerinde beslenen kurtçukların yanında çok zaman geçirmesi anlamına da geliyordu.

Beasley ve meslektaşları, bu çürüyen doku örneklerinde üç farklı sinek kurtçuğu türüyle birlikte değişen nitrojen seviyelerini belgelerken, doku çürüdükçe içindeki nitrojen seviyelerinin mütevazı bir şekilde değiştiğini tespit etti. Ancak kurtçukların kendileri, nitrojenle doluydu.

O zamanlar şartlar gereği, Neandertallerin herhangi bir hayvan etini saklamaya çalışırken bazı kurtçukların içine düşmesini engellemeleri imkânsız olurdu. Ancak bu insan türü, engel olarak görülebilecek bu durumu tersine çevirerek etlerini “yağ yönünden zengin, daha eksiksiz bir gıda kaynağına” dönüştürmek için kullanmış olabilir, dedi Beasley.

Araştırmacılar hâlâ Neandertallerin kurtçuklarla beslendiği iddialarını güçlendirmek için daha fazla kanıt toplamaya devam ediyorlar ve aynı zamanda kurtçuk açısından zengin yiyeceklerin besin faydalarının zaman içinde nasıl değiştiğini anlamak için çalışmaktadırlar (çürük et tam olarak ne zaman çok çürük hale gelir, başka bir deyişle). Her halükarda, Neandertaller etlerini nasıl yerse yesin, araştırmacılar bugün hâlâ birçok insanın diyetlerini böcekler ve kurtçuklarla tatlandırmak için kullandığını vurgulamaktadırlar. Örneğin, Avrupa’da kasu marzu olarak bilinen, peynir sineği (Piophila casei) kurtçuklarıyla bilerek kirletilmiş bir Sardunya koyun sütü peyniri var.

Neandertal kardeşlerim ve kasu marzu sevenler çok sevilse de, bir sonraki peynir tabağımda yine bir klasik olan keskin cheddar tercih edeceğimi düşünüyorum.