Solar Orbiter Güney Kutbu’nda Mini Jeti Harika İzledi!
Yaklaşık beş yıldır, güneşi gözlemleyen bir uzay aracı, onun manyetik etkinlikleri, korona ve atmosferi hakkında ipucu toplamak amacıyla güneşe doğru yakın geçişler yaparak yıldıza yakın plan görüntüler yakalıyor. Solar Orbiter isimli araç, son iki geçişinde ise güneşin güney kutbu yakınlarında parlak bir şekilde yanıp sönen ince saç benzeri iplikçikler biçiminde görünen küçük materyal jetleri keşfetti. Bu jetler, güneş rüzgarının beklenmedik bir kaynağı çıktı.
Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) ait Solar Orbiter, güneş yüzeyinde aniden parlayan bu jetleri 2023 yılında ilk kez keşfetti. Takip gözlemleri, bu küçük jetlerin varlığını sadece doğrulamakla kalmadı, aynı zamanda bunların hızlı ve yavaş olmak üzere iki ana güneş rüzgarı formunun kaynağı olduğunu ortaya koydu. Bilim insanları, hızlı güneş rüzgarının kaynağını on yıllardır biliyordu ancak yavaş güneş rüzgarının kaynağı hala gizemini koruyordu. Solar Orbiter’ın üzerinde bulunan kameralar daha fazla bu küçük jetleri tespit etti. Bu yeni bulgular, Çarşamba günü Astronomy and Astrophysics dergisinde yayımlanan bir çalışmada detaylandırıldı.
Yukarıdaki 40 saniyelik video, Güneş’in güney kutbu yakınında yeni keşfedilen jetlerin hızlandırılmış görüntüsünü gösteriyor. Gerçekte, bu jetler yaklaşık bir dakika boyunca yanıp sönerek saniyede yaklaşık 62 mil (100 kilometre) hızla yüklü parçacıklar fırlatıyorlar.
Güneş rüzgarı, Güneş’in koronası, yani atmosferinin en dış tabakasından yayılan ve tüm güneş sistemi boyunca yol alan yüklü parçacık akışı demektir. ESA’ya göre hızlı güneş rüzgarı, koronanın içindeki karanlık yamalar olan koron deliklerinden veya Güneş’in manyetik alanının Güneş’e geri dönmek yerine güneş sistemine doğru yol aldığı bölgelerden kaynaklanır. Yüklü parçacıklar manyetik alan çizgilerini takip ederek güneşten uzaklaşır ve böylece güneş rüzgarını oluşturur.
Araştırmacılar, güneşten gelen bu parçacıkların nasıl atıldığını çözmek için Solar Orbiter’ın yüksek çözünürlüklü görüntülerini güneş rüzgarı parçacıklarının ve güneşin manyetik alanının doğrudan ölçümleriyle birleştirdi. Bunu yaparak, güneş rüzgarını Solar Orbiter’ın gözlemlediği jetlere bağlamayı başardılar. Şaşırtıcı bir şekilde, araştırmacılar yavaş güneş rüzgarını da bu küçük jetlere kadar izleyebildi. “Aynı temel sürecin hem hızlı hem de yavaş güneş rüzgarını sürdürmesi bir sürpriz,” diye yazdı ESA.
Solar Orbiter, Şubat 2020’de fırlatıldığında, Güneş’e Dünya’nın mesafesinin yaklaşık dörtte biri kadar yaklaşıp, ev sahibi yıldıza yüksek çözünürlüklü ve yakından gözlemler sağladı. Uzay aracı, her yıl Güneş’e iki yakın geçiş yapıyor ve yeni çalışmanın arkasındaki araştırmacılar, uzay aracının bir sonraki geçişi sırasında bu küçük jetler ve onların güneş rüzgarını nasıl başlattığı hakkında daha fazla veri toplamayı umuyor.
