Tarihin En Hassas Uzay Uçuşu: Bu Uydular Başardı!

Avrupa Uzay Ajansı’nın Proba-3 görevi, şimdiye kadar başka hiçbir uzay görevinin ya da senkronize yüzücünün başaramadığı bir şeyi başardı: uzayda otonom, hassas formasyon uçuşunu milimetre doğruluğunda gerçekleştirmek.

ESA’nın Proba-3 uyduları—Occluder ve Coronagraph—birbirlerinden 150 metre uzakta ve son derece eliptik bir yörüngede yer alan tek bir dev alet gibi hareket ediyor. Uydu takımyıldızları ve planlanan uzay teleskopları da bu ilkeyi, fiziğin yasalarını ve uzayın nispeten sessiz ortamını daha fazla veri toplamak için kullanır. Ancak Proba-3’ün amacı benzersiz: iki uzay aracı öyle bir hizalanmalı ki, biri (Occluder) Güneş’in parıltısını engelleyebilsin, diğeri ise (Coronagraph) güneş koronası denen ince dış atmosferine net bir bakış atabilsin.

Bu sistemin çalışabilmesi için, iki uzay aracı yan yana süzülemezler; milimetre seviyesinde (0.04 inç) bir hassasiyetle ve dünyadan hiçbir müdahale olmadan hizalanmış kalmaları gerekir. Özellikle, araçların arasında neredeyse 500 feet (152.4 m) mesafe olması gerekir ve Occluder’ın 4.6 feet (1.4-m) diski, Coronagraph’a 2 inç (5 cm) uzunluğunda bir gölge düşürmelidir; bu da Güneş’in ışığı karşısında sığınıp ince, eterik koronayı görüntülemesi için yeterlidir.

Başlangıçta zemin kontrolü tarafından konumlandırıldıktan sonra, kamera, LED ve lazer menzil bulucularından oluşan otonom sistem, iki uzay aracını birbirine yaklaştırır ve Coronagraph’ın Occluder’ın gölgesinde kalmasına olanak tanıyan bir algoritmadan yararlanır.

İnce Yan ve Boyuna Sensör (FLLS) isimli lazer sistemi—pozisyon değişimlerini fark eder—iki uzay aracı arasında mükemmel hizalanmayı sağlar; lazer ışığının sürekli ölçülmesi, NASA ve ESA’nın 10 yıl içinde faaliyete geçirmeyi planladığı LISA isimli yeni nesil kütleçekim dalga gözlemevine de aynı pozisyonda kalmasını sağlayacak teknolojiyi sunacak.

Proba-3’ün başarısı, daha önce görülmemiş bir yörünge koreografisini simgeliyor. “Menzilde milimetrik, yanal pozisyonda ise alt-milimetrik doğruluğundan bahsediyoruz,” diyor proje müdürü Damien Galano, bir ESA basın açıklamasında. “Alet kalibrasyonunun tamamlanmasını ve Güneş’in koronasının ilk işlenmiş görüntüsünü görmeyi sabırsızlıkla bekliyoruz.”

Güneş bilimi kendi başına etkileyici bir başarı olacak, ancak Proba-3’ün teknoloji gösterisi, LISA gibi gelecekteki çoklu uzay aracı görevleri için önemli olan hassas ölçümleri kanıtlamaya da yardımcı oluyor.

Büyüleyici derecede hassas bir bilim dalı, astronominin geleceği için sahne hazırlıyor. Şimdilik, ESA’nın Proba-3’ü araştırma kampanyasına hazırlanacak—lazerlerle bağlanmış bir Kubrick tarzı valsle, Güneş’e doğrudan bakışı hazır hale getirecek.