Ünlü ve Korkutucu Archaeopteryx: Kuş Derken Haklıymışız!
Archaeopteryx’in bilimi sarsmasından bu yana 160 yıldan fazla geçti. Hem sürüngen hem de kuş olan bu fosil, günümüzün güvercinleri ve muhabbet kuşlarının dinozorların tüylü torunları olduğuna işaret ediyordu.
Fakat onlarca yıllık araştırmalara rağmen, hala öğrenilecek çok şey var. Örneğin, yeni tanımlanan Chicago Archaeopteryx adlı fosil, şimdiye kadar keşfedilen en ayrıntılı ve açıklayıcı örnek olabilir.
“En önemli bulgular nadiren korunan yumuşak dokular etrafında merkezleniyor. İlk defa el ve ayakların yumuşak dokusunu görebiliyoruz,” diyor Jingmai O’Connor, Nature dergisinde yayınlanan yeni çalışmanın baş yazarı ve Field Museum’da fosil sürüngenler üzerine küratör.
Bu bilgilerle, paleontologlar bu canlıyı daha önce hiç olmadığı kadar detaylı bir şekilde anlamaya başlıyor.
“Sağ elin üzerindeki doku, elin iki ana parmağının yumuşak doku ile bağlanmadığını ve üçüncü parmağın bağımsız hareket edebileceğini gösteriyor. Bu da, 90’ların başından beri terk edilmiş olan Archaeopteryx’in ellerini tırmanmak için kullanabileceği iddiasını destekliyor,” diye ekledi O’Connor.
1990 yılından beri özel ellerde olan fosil, geçen yıl Chicago’nun Field Museum’unda halka tanıtıldı. Yaklaşık bir güvercin boyutundaki Chicago Archaeopteryx şu ana kadar bulunan en küçük örnek olup, diğer tüm Archaeopteryx fosilleri gibi Almanya’nın kireçtaşından çıkarılmıştır.
Bu fosili farklı kılan ise mükemmel korunmuşluğu ve özenle hazırlanmış olması. Bir yıllık titiz çalışma sonucunda, müzenin baş preparatörü Akiko Shinya liderliğindeki ekibin hazırladığı bu fosil, daha önce hiç görülmemiş kemik ve yumuşak dokuları ortaya çıkardı. Bu dokular arasında, Archaeopteryx’in uçmasına yardımcı olmuş olabilecek bir üst kanat tüyü seti olan tertiaryal tüyler de bulunuyordu.
Ekip, kuşun mineralize kalıntılarını çevreleyen kayayı dikkatlice yontmak için UV ışığı ve CT taramaları kullandı, bazen sadece milimetrenin bir kısmını çıkararak dokuya zarar vermemeye çalıştı. Sonuç, şimdiye kadar bulunan en eksiksiz ve ince korunmuş Archaeopteryx.
Bulunanlar arasında: hayvanın ayaklarının altındaki pullar, parmaklardaki yumuşak doku ve modern kuşların esnek gagaları nasıl evrimleştirdiğini açıklayabilecek kafatasındaki ince detaylar var. Ancak bu makaledeki en önemli bulgu, canlının uçma yeteneğine dair kanıtlar. Daha önceki dinozorlar tüy ve kanatlara sahipken, Archaeopteryx ilk uçabilen olabilir; çünkü tertiaries diğer tüylü kuş olmayan dinozorlarda bulunmuyor.
Archaeopteryx Kanatlı Dino-nun Uçabileceğine Dair Kanıtlarda Yeni Bulgular – Bilim İnsanları Nasıl Uçtuğunu Hala Bilmiyor
Kuş olmayan dinozorlar uçamazken bu cingöz küçük yaratık uçabiliyordu. Bu, dinozorlarda uçmanın birden fazla kez evrim geçirdiği fikrini destekliyor ki bu olağanüstü bir düşünce ve Archaeopteryx’in hayat ağacının yalnızca bir dalı olduğunu, ama oldukça etkileyici bir dal olduğunu hatırlatıyor.
Bu fosil hakkında, O’Connor bize hala yüzeyini yeni kazıdığımızı söylüyor. Chicago Archaeopteryx’in daha fazla analizi, bu uçan dinozorların nasıl yaşadığına dair daha fazla detay ortaya koyacak.
“Kafadaki bazı gerçekten havalı ve şaşırtıcı derecede kuş benzeri yeni özellikler; yumuşak dokularla ilgili kimyasal veriler; tam vücut CT taraması ve çok daha fazlası hala yolda,” şeklinde ekledi O’Connor.
