Uydu Şirketleri Gözlemevlerine Kulak Tıkıyor: SpaceX ve Gece Gökyüzü Tehdidi

Şu an Dünya yörüngesinde 12.000’den fazla aktif uydu bulunuyor ve bu sayı son üç yılda neredeyse ikiye katlanarak her geçen gün artıyor. Uydu endüstrisindeki bu ani artış, gökbilimciler için ciddi bir baş ağrısına dönüşmüş durumda. Parlak uydular, evrenin teleskop görüntülerinde izler bırakıyor ve gece gökyüzünü lekediyor.

Yeni bir çalışma, uydu takımyıldızlarının, gökbilimciler tarafından belirlenen tavsiye edilen parlaklık sınırlarının üzerinde olduğunu ortaya koyuyor; yalnızca bir şirket bu yönergelere uyuyor. arXiv ön baskı sunucusunda yayımlanan çalışma, Uluslararası Astronomi Birliği’nin (IAU) Karanlık ve Sessiz Göklerin Korunması Merkezi’nin (CPS) belirlediği parlaklık limitleri ile Dünya yörüngesindeki uydu takımyıldızlarının gözlemlenen parlaklık büyüklüklerini karşılaştırıyor.

Neredeyse tüm uydular +7 parlaklık büyüklüğü limitini aşarak evren gözlemlerine müdahalede bulunuyor. En parlak uydular ise, Texas kökenli AST SpaceMobile şirketine ait olup, BlueWalker takımyıldızı +2 parlaklık büyüklüğünü aşıyor.

Uzayı Görmek için Çözümler

Uzaya erişim maliyetlerinin düşmesiyle birlikte uyduları yörüngeye fırlatma maliyeti de oldukça azaldı. Büyüyen uydu sayısına yanıt olarak, IAU 2022’de bir merkez kurarak uydu takımyıldızlarının gece gökyüzü çalışmaları ve keyfini bozmadığından emin olmaya çalışıyor.

Resmi bir düzenleme bulunmamakla birlikte, CPS, 341 mil (550 kilometre) altındaki yörüngelerde dönen uydular için maksimum kabul edilebilir parlaklık değerini belirledi. IAU, profesyonel astronomi için maksimum büyüklüğü +7, toplumun yıldızları uydu müdahalesi olmadan gözlemleyebilmesi için ise estetik referans olarak +6 büyüklüğünün altında belirledi.

SpaceX’in şu anda yörüngede bulunan 8.000’den fazla uydu içeren Starlink takımyıldızı, büyüklüğü ve parlaklığı nedeniyle gökbilimciler için büyük bir endişe kaynağı. SpaceX, uydularının birçok teleskop görüntüsüne yanıltıcı yansımalar yapmasından sonra IAU ve diğer astronomi gruplarıyla iş birliği yaparak bu etkileri hafifletmeye çalışıyor. Starlink uyduları, önceki sürümlerinde +3 büyüklüğündeyken yeni düzenlemelerle +5 ya da +6’ya düşürüldü.

Bununla birlikte, çalışma; Starlink Miniler’in yeni nesil StarLink’lerden dört kat daha büyük olmasına rağmen, Gen 2 Mini uyduların daha düşük bir yükseklikte, 279 mil (450 kilometre) yörüngede bulunması nedeniyle ortalama parlaklığının daha fazla olduğunu vurguluyor. Bu durum, şirketin uydu yansımalarını azaltma çabalarına rağmen oluyor.

En Zorlu Durumlar

SpaceX’in rakibi AST SpaceMobile, bu konuda en kötü ihlalcilerden biri. Şirketin BlueWalker uyduları, gece gökyüzündeki çoğu nesneden daha parlak olup, ortalama +3.3 parlaklık büyüklüğüne sahip. 693 metrekarelik iletişim düzenlemesi ile alçak Dünya yörüngesinde konuşlandırılan en büyük iletişim düzenlemesine sahip olan BlueWalker uyduları, AST SpaceMobile’ın 100 uydu içeren bir takımyıldız oluşturma planını gerçekleştirmeye çalışıyor.

Büyük çoğunluk kuralları ihlal ederken, bir şirket buna sadık kaldı. Londra merkezli OneWeb, 652 uydu ile yörüngede ve ortalama +7.85 parlaklık büyüklüğüne sahip olup, 745 mil (1,200 kilometre) yüksekliklerinden dolayı uyarlanan sınırda kalmaktadır.

IAU’nun merkezi henüz öneri niteliğinde yönergeler belirlemiş olsa da hükümetleri ve devlet yetkililerini bu hızla büyüyen sanayiyi daha iyi düzenlemeye teşvik etmeyi amaçlıyor. Ancak, merkezin çağrıları büyük ölçüde göz ardı edildi, bu da gökyüzünün görünürlüğünü korumak için belirli kuralların olması gerektiğini gösteriyor.