İsviçre, açık kaynaklı yapay zekâ modeli olan Apertus’u tanıttı.

İsviçre, kamu kurumlarıyla iş birliği yaparak Apertus adını verdiği açık kaynaklı büyük dil modelini duyurdu. Bu model, EPFL, ETH Zürih ve İsviçre Ulusal Süperbilgisayar Merkezi’nin ortak çalışmasıyla geliştirildi. “Apertus” ismi, Latince’de “açık” anlamına gelmekte, bu da şeffaflık ve erişilebilirlik felsefesini simgeliyor. Böylelikle İsviçre, özel sektörün kapalı sistemlerine alternatif bir bakış açısı sunmuş oldu.

Apertus’un dikkat çeken noktalarından biri, eğitim sürecinin tamamen şeffaf olmasıdır. Kullanılan veri setleri, kaynak kodları ve yöntemler herkesin erişimine açık durumda. Modelin eğitimiyle ilgili belgeler de detaylı bir şekilde paylaşılmıştır. Bu şeffaf yaklaşım yalnızca teknik bir tercih değil, aynı zamanda kullanıcı güvenini artırmayı hedefleyen bir strateji olarak öne çıkıyor. Kullanıcıların sistemi daha rahat benimsemesi amacıyla açık kaynak topluluklarına geniş fırsatlar sunulmuş durumda.

İsviçre, Apertus modelini Avrupa veri koruma yasalarına uygun olarak geliştirdi

İsviçre’nin katı veri koruma ve telif hakkı yasaları göz önünde bulundurularak geliştirilen model, bu özelliğiyle Avrupa’daki şirketler için güvenli bir alternatif haline geldi. Avrupa Birliği’nin GDPR standartlarına uygun bir yapıya sahip oluşu, şirketlerin düzenlemelere uyumunu kolaylaştırıyor. Ayrıca, telif haklarına saygılı bir şekilde inşa edilen model, içerik sahiplerinin haklarını ihlal etmiyor. Ancak bu yasal uyumun ticari dünyada nasıl değerlendireceği zamanla anlaşılacak. Buna rağmen, şimdiden farklı sektörlerin ilgisini çektiği söylenebilir.

İsviçre Bankacılar Birliği, yerli bir yapay zeka modelinin uzun vadeli avantajlarına daha önce dikkat çekmişti. Bankacılık sırları ve veri güvenliği açısından Apertus’un değerli bir çözüm olabileceği vurgulanmıştı. Ancak mevcut bankalar farklı yapay zeka modelleri kullanıyor. Kısa vadede büyük bir geçiş beklenmese de, uzun vadede bu eğilimin değişme ihtimali bulunmaktadır. Apertus’un yerel yasalara tam uyumu, bu alanda cazip bir alternatif sunuyor.

Apertus’un potansiyel kullanıcı profili oldukça geniş. Araştırmacılar, modeli yeni akademik çalışmalarda kullanabilirlerken; bağımsız geliştiriciler, chatbot veya çeviri uygulamaları gibi ürünleri özelleştirmek için kullanabilir. Eğitim kurumları da, öğrenme süreçlerini desteklemek amacıyla bu modeli tercih edebilir. Ayrıca bireysel kullanıcıların bile deneme imkânı bulması, yapay zekanın erişilebilirliğini artırıyor.

Modelin eğitim süreci oldukça geniş bir hacme sahiptir. 15 trilyon token kullanılarak eğitilen sistem, 1000’den fazla dili kapsamaktadır. Bu dillerin yaklaşık yüzde 40’ı İngilizce dışındaki dillerden oluşmakta ve yerel diller arasında İsviçre Almancası ve Romansh da bulunmaktadır. Böylece dil çeşitliliği açısından kapsamlı bir kapsam sağlanıyor. Ancak bu çeşitliliğin pratikte nasıl bir performans sergileyeceği ilerleyen dönemlerde belli olacaktır.

Öte yandan, model yalnızca kamuya açık verilerle eğitildi. Ayrıca internet sitelerinin yapay zeka tarayıcılarını engelleme seçimlerine de saygı gösterildi. Son zamanlarda birçok yapay zeka şirketinin içerik toplama yöntemleri eleştirilse de, Apertus’un bu konudaki duruşuyla farklı bir şeffaflık sergilediği belirtiliyor. İçerik sahiplerinin haklarını korumaya yönelik yaklaşımının başka alanlarda örnek gösterilebileceği konuşuluyor.

Apertus, iki farklı parametre boyutuna sahip olarak sunulmuştur. 8 milyar parametreli versiyonu daha küçük ölçekli uygulamalar için uygunken, 70 milyar parametreli versiyonu daha güçlü gereksinimler için tasarlanmıştır. Kullanıcılar bu modellere Swisscom veya Hugging Face aracılığıyla ulaşabiliyor. Bu erişim imkanı, farklı teknik yeterliliklere sahip kullanıcı gruplarına hitap etmesini sağlıyor. Açık kaynak topluluklarının ilgisi, modelin gelişiminde kritik bir rol oynayacak.

Son olarak, açık kaynak yapay zeka girişimlerinin arttığı bir dönemde İsviçre’nin bu adımı dikkat çekiyor. Birçok ülke yapay zeka projelerine destek verse de, ulusal düzeyde bu denli kapsamlı bir model geliştirmek nadirdir. Kamu kurumlarının bu süreçteki rolü, projeye farklı bir güvenilirlik kazandırmaktadır. Ancak bu güvenin uzun vadeli etkisi kullanıcıların benimseme oranına bağlı olacaktır.

Şimdilik Apertus, şeffaflık, yasal uyum ve dil çeşitliliğiyle öne çıkan bir örnek haline gelmiştir. Avrupa’daki veri koruma kurallarına uyumu, şirketlerin ilgisini çekmeye devam ediyor. Ek olarak, akademi ve bağımsız geliştiriciler için deneysel bir alan oluşturması da dikkat çekicidir. Ancak modelin uluslararası rekabette nasıl konumlanacağı ilerleyen süreçte daha net bir şekilde anlaşılacaktır. Apertus, yapay zeka dünyasında kamu yararına odaklanmanın mümkün olduğunu göstermiştir.