Arnavutluk’un Yeni Yolsuzluk Bakanı: Yapay Zeka Sohbet Botu
Hey Siri, bugün paranın ve gücün yozlaştırıcı etkisine yenik düşen biri oldu mu? Bu hafta başlarında, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, ülkenin yolsuzlukla mücadeleye odaklanan yeni bir bakan atayacağını duyurdu. Bu bakan: Diella, yani yapay zekâ destekli bir sohbet botu.
Diella, Arnavutça’da “Güneş” anlamına geliyor ve Ocak ayından bu yana Arnavutluk hükümetinde faaliyet gösteriyor. Başlangıçta vatandaşların e-Albania adlı dijital platformda hükümet hizmetlerine erişimini kolaylaştırmaya yönelik bir sanal asistan olarak başlatıldı. CNN’nin bağlı kuruluşu A2’nin o dönemdeki haberine göre, sohbet botu OpenAI’nin büyük dil modeli ve Microsoft’un Azure bulut platformu üzerine inşa edildi. Başlangıçta insanların devlet sistemleriyle etkileşimde bulunmalarına yardımcı olmakla görevlendirilmişken, şimdi hükümet içindeki potansiyel yolsuzlukları izleme görevini üstleniyor.
“Diella, fiziksel olarak mevcut olmayan fakat yapay zekâ tarafından sanal olarak oluşturulan ilk kabine üyesidir,” dedi Rama Perşembe günü, The Guardian’a göre ve “ihalelerin yüzde 100 yolsuzluktan arınmış olduğu bir ülke yaratmayı” hedefleyecek. Kamu ihalelerinin verilmesi görevi bakanlıkların elinden alınarak tamamen Diella’ya emanet edilecek, ki Rama buna “kamu tedarikinin hizmetkârı” dedi.
Yeni görevinde, sohbet botu özel şirketler tarafından yapılan her öneriyi gözden geçirecek ve her teklifi kendi üstünlükleriyle değerlendirecek. Rama’ya göre, yapay zekâ aracı, “dünyanın dört bir yanındaki yeteneklere ödül verme” yeteneğine sahip olacak ve “önyargı korkusunu ve idarenin katılığını” hafifleterek çalışacak.
Devlet sözleşmelerinde yolsuzluk, Arnavutluk için büyük bir sorun teşkil ediyor; zira ülke 2009’dan beri Avrupa Birliği’ne katılmaya çalışıyor. AB, defalarca ülkeyi yolsuzluktan dolayı eleştirdi ve bu sorunla başa çıkmak için yeni kurallar benimsemesi yönünde teşvik etti. Arnavutluk, bu konuda büyük hukuki reformlar geçirerek suç örgütleriyle bağlantılı birçok yargıç ve savcıyı görevden alarak bu alanda ilerleme kaydetmiştir.
Elbette, yapay zekâ kendiliğinden nesnel veya önyargısız değildir ve eğitildiği kaynak bilgilerden etkilenir. Ancak insanî cazibelere yenik düşme olasılığı daha düşüktür ve bazı araştırmalar, yapay zekâ araçlarının tedarik bütünlüğünü sağlamada, dolandırıcılık tespiti ve kara para aklama çabalarında kullanılabileceğini öne sürmektedir — fakat bu, bu araçların yalnızca onları kullananların çıkarlarına hizmet etmediği varsayımıyla kullanılmasını gerektirir. Güç yozlaşma eğilimindedir, bu yüzden verilerin ne kadar dayanıklı olacağını zaman gösterecek.
