Elon Musk, Yapay Zekayı Kozmik Bir Dine Dönüştürmek İstiyor

Elon Musk, felsefi ve soyut düşünceleriyle yine gündemde. Yine insanlığın kaderini yapay zekanın ilerleyişine bağlıyor. Ve bu sefer, yapay zeka güvenliğinin anahtarı olarak bebekleri ve roketleri işaret ediyor. Tesla’nın CEO’su, yapay zekanın verimliliği ve kâr modelleri üzerine tartışmaları bir kenara bırakıp, gelişmiş zekanın daha büyük bir amacına işaret eden bir açıklama yaptı.

SpaceX ve xAI’nin kurucusu olan Tesla’nın CEO’su, “Yapay zeka, esasen nörotransmitter yükünü maksimize eden bir mekanizmadır” diye belirtti.

Bu ne anlama geliyor? Musk, en başarılı yapay zekaların, bilinçli varlıklar için önemli olan, iyi hissettiren, ödüllendirici ya da hayatı uzatan şeyleri maksimize edenler olacağına inanıyor. Musk’a göre bu, yapay zeka sistemlerinin uzun vadeli insan gelişimi ile uyumlu olması gerektiği anlamına geliyor, kısa vadeli kârlarla değil.

Bu yoğun açıklama çok radikal bir fikri öneriyor: Başarılı bir yapay zekanın temel itici gücü, evrendeki toplam bilinçli düşünce ya da zeki işleme miktarını maksimize etmek olacak. Temelde, yapay zekanın varlığını sürdürmesi, büyümesi ve farkındalığı yayması şart, yoksa ilerlemek için gerekli kaynakları bulamayacak.

Ancak Musk’ın vizyonu sadece hesaplama verimliliğiyle sınırlı değil. Yapay zekanın gerçek testi, “nörotransmitter yükünün gelecekteki ışık konisi için optimize etmek” yeteneğinde yatıyor diyor. İşte burada Musk’ın büyük anlatısı gerçekten kanatlanıyor. Eğer yapay zeka gerçekten bu ölçüde derin ve uzun vadeli optimize edilecekse, “nüfus oranlarını artırmayı ve insanlığı yıldızlara taşımayı önemseyecektir” diyor.

Bu, Musk’ın insan nüfusunu artırma ve insanlığı çok gezegenli bir tür yapma konusundaki çağrısını ilk gördüğümüz an değil. Ancak şimdi bu hedefleri sadece insanın hevesi olarak değil, yapay zekanın nihai, kozmik amacını gerçekten anlayan ve optimize eden bir yapay zekanın mantıklı sonuçları olarak tanımlıyor. “Nörotransmitter yükü” maksimize etmeye odaklanan bir yapay zeka, bilinçli varlıkların çoğalmasını ve Mars gibi yeni topraklara yayılmasını doğal olarak öncelikli kılacaktır.

“Nörotransmitter yükü”nü, evrendeki toplam insan bilinci, tatmini veya anlamlı hayatın şiirsel bir tarifi olarak düşünün. Başka bir deyişle, Musk yapay zekayı salt bir kod tabanı olarak değil, reklam modellerini hesaplamak veya hisse senedi ticaretini daha hızlı yapmak dışında, yaşamın kapsamını ve kalitesini maksimize etmeyi hedeflemesi gereken bir medeniyet ölçeği gücü olarak görüyor.

Ve bunu başaramazsa?

Musk, “Bu konuda başarısız olan herhangi bir yapay zeka, hesaplamasını karşılayamayacak ve hızla alakasız hale gelecektir” diyor. Yani bir yapay zeka, tükettiği enerji ve altyapıya yeterince değer sağlamazsa, geride kalacak ve eskiyelmiş hale gelecektir.

AI is a de facto neurotransmitter tonnage maximizer. Any AI that fails at this will not be able to afford its compute, becoming swiftly irrelevant.

What matters is that AI thinks long-term, optimizing for the future light cone of neurotransmitter tonnage, rather than just the…

— Elon Musk (@elonmusk) July 17, 2025

Kurumsal İkilem: Özel vs. Halka Açık Yapay Zeka

Musk, bu tür uzun vadeli, yok oluşa odaklanmış bir yapay zekayı geliştirmek için ideal ortam üzerine de kendine özgü eleştirilerini sundu. “Uzun vadeli optimizasyon için, özel bir şirket olmak, borsa portföy yöneticilerinin ödül döngüsünün ötesindeki uzun vadeli optimizasyonları cezalandırdığı için daha iyidir” dedi.

Bu açıklama, Wall Street’in çeyrek dönemlik kârlar ve ani kazançlar için durmadan baskı yaptığına yönelik ince bir eleştiri. Musk’a göre, halka açık şirketler, kısa vadeli finansal kazanımlara öncelik vermek zorunda kalıyor ve bu da insanlığın uzak geleceği için önemli olan, ancak hemen kar sağlamak yerine uzun vadede kazanç sağlayacak projeleri engelleyebiliyor. Özel bir şirket, borsa piyasasının değişken taleplerinden bağımsız olarak, Musk’ın “nörotransmitter yükü” felsefesiyle uyumlu, gerçekten dönüştürücü, nesiller arası yapay zeka araştırmalarına yatırım yapma özgürlüğüne sahip olacaktır.

Musk’ın yorumları, yapay zekanın nihai rotasına dair büyüleyici, ama biraz rahatsız edici bir bakış açısı sunuyor. Burada yapay zekanın sadece insanın konforu veya kurumsal kazanç için bir araç olmadığı, insanlığın evrendeki genişlemesine öncülük eden bir güç olarak görüldüğü bir gelecek ortaya çıkıyor.

Başka bir deyişle, Musk, halka açık şirketlerin, insanlığın uzun vadeli hayatta kalışı için yapay zeka geliştirmelerine güvenilemeyeceğini savunuyor, çünkü onlar kısa vadede yatırımcıları memnun etmeye odaklanmış durumda. Bu, OpenAI’nin Microsoft ile yakın bağlarına, Google’ın DeepMind’a sahip olmasına ve hissedar baskısı altındaki diğer Büyük Teknoloji şirketlerinin ön cephesinde yer alan yapay zekayı inşa etmesine yönelik bir eleştiri. Musk, elbette, SpaceX ve xAI’yi özel şirketler olarak yönetiyor. Uzun zamandır kamu piyasalarını kısa vadeli bir dikkat dağıtıcı olarak eleştirdi ve 2018’de Tesla’yı özel bir şirket haline getirmeyi denedi, ancak başarılı olamadı.

Musk’a göre iyi niyetli bir yapay zeka yalnızca borsa fiyatlarını hesaplamaz. Daha fazla insanın doğumu teşvik eder ve insanlığı çok gezegenli bir tür olmaya iter. Bu, yıllardır SpaceX’in temel mesajının bir parçasıydı, ancak şimdi bunu doğrudan yapay zeka geliştirme hedeflerine bağlıyor. Yapay zeka gerçekten yüzyıllar veya bin yılları düşünecekse, çeyrek dönemlik gelirlerle meşgul olmayacak. Türümüzün hayatta kalıp, gelişip, evrene yayılıp yayılmadığına odaklanacak.

Asıl soru: Yapay zeka hızla gelişmeye devam ederken, mimarları Musk’ın kozmik hırs çağrısına kulak verip, yoksa günümüzün baskıları nedeniyle gözlerini dünya üzerinde sabit mi tutacak?

Neden Önemli?

Musk’ın argümanı kısmi bilim kurgu, kısmi sistem teorisi, kısmi siyasi felsefe. Ancak bu sadece bir düşünce deneyi değil. Dünyanın en güçlü yapay zeka sistemlerinin nasıl geliştirileceği konusundaki gerçek gerilimleri yansıtıyor:

• Yapay zeka açık mı yoksa kapalı mı olmalı?
• Devletler, teknoloji devleri veya girişimciler mi inşa etmeli?
• Yatırımcı hedefleriyle mi, yoksa tür seviyesinde hedeflerle mi uyumlu olmalı?

Ve ya bu hedefler çatışırsa?