Henüz Yerine AI Geçmemiş Olmanın Gerçek Sebebi
Küresel ekonominin kaçınılmaz gerçeği ve her CEO’nun bildiği bir şey var: Yapay zeka (YZ) milyonlarca işi devralabilecek güce sahip. Peki neden henüz toplu işten çıkarmalar başlamadı? Yanıt, teknolojiden ziyade korkuyla ilgili. Şirket liderleri birbirlerinin adımlarını gözlüyor, ilk adımı kimin atacağını ve iş gücünü azaltacağını bekliyorlar.
Generative AI üzerine yapılan tartışmalar büyük bir nesil farkını gün yüzüne çıkarıyor. 35 yaş altı insanların çoğu için YZ bir gerçek, bir gösterişten ibaret değil. İnsan çalışanların yerinden edilmesi acil ve bugünden bir mesele. 35 yaş üstü için ise bu konuya daha temkinli yaklaşılıyor; yer değişikliğinin gerçekleşeceği düşünülüyor ama bunun 5-10 yıl sonra olacağına inanılıyor.
Problem ikinci grubun birkaç adım geride kalmasında. YZ devrimi, teknoloji hazır olmadığı için değil, daha çok siyasi nedenlerle gecikiyor. CEO’lar diğer şirketlerin adımlarını gözleyip, AI’nin işleri daha hızlı ve daha ucuzca yürütebilmesi nedeniyle önemli bir miktarda işten çıkarma yapan ilk kişinin kim olacağını bekliyorlar.
Şirket liderleri zaten bildikleri şeyin etrafında dolanıyorlar. Gizli niyetlerini sanki başka bir şeymiş gibi anlatıyorlar.
Palantir’in CEO’su Alex Karp’ın CNBC ile yaptığı bir röportajda söylediklerine bakalım. Ağustos ayında Karp, “Gelirimizi artırmayı planlıyoruz… tabi çalışan sayımızı azaltarak,” demişti. Karp şöyle devam etti: “Bu bir çılgın verimlilik devrimi. Hedef, geliri 10 kat artırmak ve çalışan sayısını 3.600’e indirmek. Şu an 4.100 çalışanımız var.”
Alttaki mesaj gayet açık: Palantir, YZ’nin yerini alabileceği 500 çalışandan zaten kurtulmayı düşünüyor. Gelirini 10 kat artırırken çalışan sayısını neredeyse %12.2 oranında azaltabiliyor.
Amazon’a göz atalım. Şirket, tesislerinde 1 milyondan fazla robota sahip ve YZ’nin robotların hareket kabiliyetini %10 artıracağına inanıyor. Şirketin robot sayısı, dünya genelinde tam ve yarı zamanlı 1.546 milyon kişi çalışan sayısına neredeyse eşdeğer. CEO Andy Jassy çalışanlarını yaklaşan değişiklikler konusunda zaten uyarmıştı.
“Bugün yapılan bazı işleri yapacak daha az kişiye ve başka tür işler için daha çok kişiye ihtiyacımız olacak,” dedi Jassy geçen haziran ayında çalışanlarına yazdığı bir notta. “Zamanla nasıl bir sonuç çıkacağını kestirmek zor, ancak önümüzdeki birkaç yıl içinde toplam kurumsal iş gücümüzü azaltacağımızı umuyoruz.”
CEO’lar, kendilerini koruyacak siyasi bir kalkan bekliyor ama bu bir türlü gelmiyor. Hiçbir CEO, Amerika’daki işleri yok eden devrimin simgesi olmak istemiyor. Onlar da hem sol hem de sağdan gelecek siyasi saldırıların hedefi haline gelmek istemiyor.
Sorun şu ki, siyasiler de 35 yaş üstü olanlar kadar hazırlıksız. Sanki bu sorunun bir sonraki yönetimin problemi olduğunu, birkaç yıl sonrasının bir zorluğu olduğunu düşünür gibiler. Yanılıyorlar. Sorun şu anda burada.
Acil sorular ortaya çıkıyor: İşten çıkarılan çalışanlar ne yapacak? Hangi güvenlik ağları oluşturulmalı? Emekliliğe daha zamanı olan milyonlarca kişinin sağlık hizmeti ne olacak? Bunlar, siyasetçilerin henüz yanıtlamadığı sorular, muhtemelen yanıtları da yok. Şu an için CEO’lar onlara zaman kazandırıyor.
Toplu işten çıkarmalar yerine daha sessiz bir trend ortaya çıktı: İşe alımlarda duraklama. Artık yöneticiler, bir rol için insan çalışanın neden gerekli olduğunu, o işin bir AI tarafından yapılamayacağını kanıtlamak zorunda kalıyor. Bu durum, gençler için iş pazarını şimdiden sarsıyor. Gen Z çalışanları için bir kariyer platformu olan Handshake’e göre, yeni mezun kurumsal roller için iş ilanları geçen yıl %15 azalmış durumda.
Ve büyük iş değiştirme hareketini uzak sananlar için işten çıkarma firması Challenger, Gray & Christmas birkaç gün önce YZ’nin bu yılki iş kayıplarında ilk beş faktör arasında olduğunu bildirdi. Ocak ayından bu yana şirketler, 2020’den bu yana en yüksek sayı olan 806.000 özel sektör işten çıkarma duyurdu. Teknoloji sektörü ise bu konuda başı çekiyor.
Makine işliyor. YZ’nin bizi, özellikle bilgi işleri içinde, değiştiremeyeceği bir durum yok. Patronunuzun sizi bir robota yeğleyecek cesarete sahip olmaması önemli olan tek şey. Kötü adam olmak istemiyorlar. Sahneye çıkmadan önce bir meslektaşlarının eleştirilmesini bekliyorlar.
Ama daha ne kadar bekleyecekler?
