Trump, Nvidia ve AMD’nin Çin Erişimi Üzerine Pay İstiyor!

Nvidia ve AMD’nin, Amerika hükümetine Çin’deki özel çip satışlarından elde ettikleri gelirin %15’ini vermeyi kabul ettiği bildirildi. Bu kadar sıra dışı bir anlaşma, iş dünyasını alt üst etmeye yetti.

Temelinde yeni bir tür “ihracat vergi”si olan bu düzenleme, aylardır süren bir engelleme sürecini sona erdirip Amerika’nın iki en değerli çip üreticisi için dünyanın en büyük pazarlarından birini tekrar açıyor.

Financial Times tarafından ilk kez rapor edilen haber, Trump yönetiminin gelir elde etmek ve stratejik teknoloji akışını kontrol etmek için kullandığı özgün ve pazarlıkçı taktikleri ortaya koyuyor. Nvidia ve AMD çipleri, günümüzdeki yapay zeka yarışında şirketler ve hükümetler tarafından AI araçlarını eğitmek için çok talep görüyor.

Ödemeyi Neden Kabul Ettiler?

Nvidia ve AMD için, karlarından bir kısmını devlete bırakmak, iki kötüden daha az zarar verici olanı seçmek gibiydi. Çin pazarından tamamen uzak kalmak, finansal bir felaketti.

Nvidia özellikle sert etkilenmişti. Yönetim, Nisan ayında Çin’e özel çiplerini engelledikten sonra, şirket satamayacağı fazla stoklar için 4.5 milyar dolarlık bir düşüş görmek zorunda kalmıştı.

Mayıs ayında ise yatırımcılarına, kısıtlamaların şirketi mali yıl için tahmini 8 milyar dolarlık gelir kaybına uğratacağını bildirdi. Milyarlar kaybetmek yerine, gelecekteki satışların %15’ini devretmek tercih edilebilecek bir bedeldi.

Bugünlere Nasıl Geldik?

Bu çatışma, uzun süredir devam eden ABD-Çin teknoloji savaşının en yeni bölümü. ABD hükümeti, Pekin’in askeri alanda ilerlemesini yavaşlatmak için yüksek seviye AI çiplerini bloke etmeye çalışıyor.

Önceki yönetim en güçlü işlemcilerinin satışını yasakladıktan sonra, Nvidia ve AMD, Çin pazarı için özel olarak daha az güçlü “uyum çipleri” – Nvidia’nın H2O ve AMD’nin MI308 gibi – tasarladı.

Ancak Nisan ayında, Trump yönetimi baskıyı artırarak, bu daha az güçlü çiplerin satışı için özel lisans gerektirir hale getirdi. Bu hamle, Nvidia CEO’su Jensen Huang’ın Beyaz Saray’a yaptığı birkaç ziyaretle işaretlenen yoğun, yüksek riskli lobi sürecini tetikledi ve sonunda bu yeni düzenlemeye ulaşıldı.

Trump yönetimi için anlaşma, çok sayıda cephede bir zafer sayılır. Federal gelire yeni bir akış sağlayarak başkanın imza yasası olan “One Big Beautiful Bill”deki büyük vergi indirimlerini finanse etmeye yardımcı olabilir.

Aynı zamanda Çin’e karşı sert duruş sergilerken, Amerikalı kritik şirketlerin mali sağlıklarını koruyabiliyor.

Nvidia’dan bir sözcü, Gizmodo’ya yaptığı dikkatli bir açıklamada, %15 rakamını doğrulamaktan kaçındı ama yeni durumu kabul etti.

“Dünya pazarlarındaki katılımımızda ABD hükümetinin koyduğu kurallara uyarız,” metninde böyle yazıyordu. “H2O’yu aylardır Çin’e göndermedik, umuyoruz ki ihracat kontrol kuralları Amerika’nın Çin ve dünyada rekabet etmesine olanak tanır.”

Sözcü şunları da ekledi: “Amerika bir kez daha 5G üzerinde yenilgiye uğramamalı ve telekomünikasyon liderliğini kaybetmemeli. Eğer yarışa girersek, Amerika’nın AI teknoloji yığını dünya standardı olabilir.”

Bu yeni anlaşma, geleneksel ticaret politikasından radikal bir sapma. Normalde hükümetler, ulusal şampiyonlarının ihracatını teşvik eder ve destekler, böylece ticaret dengelerini artırırlar. Ancak bu yeni model, Amerika’nın en başarılı şirketlerinin yurtdışında rekabet etme ayrıcalığı için ödeme yapmasını zorunlu kılıyor.

Bu, Nvidia’ya pazar hakimiyetini geri kazanma ve belki de piyasa değerini benzeri görülmemiş 5 trilyon dolar eşiğinin üzerine çıkarma yolunu açan pragmatik bir uzlaşma. Ancak, gelecekte ABD hükümetinin stratejik endüstriler üzerindeki kontrolünü nasıl uygulayacağına dair çarpıcı bir emsal de oluşturuyor.

AMD, yorum taleplerine hemen yanıt vermedi.