Bu Yaz Neden Hayatınızın En Kısa Günü Olabilir?
Dünya, kaydedilen en hızlı gününü yaşamak üzere olabilir. Kimse bunun nedenini tam olarak bilmiyor.
Astrofizikçi Graham Jones’un timeanddate.com adlı zaman ve saat dilimlerini takip eden bir web sitesi için yazdığına göre, 9 Temmuz, 22 Temmuz veya 5 Ağustos’ta gezegenimiz kendi ekseni etrafındaki dönüşünü rekor hızda tamamlayabilir. Bu tarih, geçen yılki rekoru kırabilir.
Web sitesine göre, Ay’ın yörüngesi ekvatora göre belirgin bir şekilde kuzeye veya güneye kaydığında, Dünya daha hızlı dönüyor (diğer faktörlerinde etkisi var). Bu hız farkı oldukça küçük; bilim insanları bir günün (LOD) süresini milisaniye cinsinden 24 saatin —veya 86.400 saniyenin— uzun ya da kısa olduğunu ölçmek için son derece hassas atom saatlerini kullanıyorlar.
2020 yılından bu yana, her yıl kaydedilen en kısa LOD’yi üretti. 2020 yılında, bu süre 86.400 saniyenin 1.05 ms altındaydı, yani -1.05 ms. Geçen yıl, 5 Temmuz günü -1.66 ms ile şu anki rekoru kırdı. Bu yıl ise, Ay’ın bu tarihlerde ekvatora en uzak noktalarından birine yaklaşacağı düşünülerek, yılın en kısa gününün 9 Temmuz, 22 Temmuz veya 5 Ağustos’ta gerçekleşmesi bekleniyor. 2025’in en kısa LOD’sinin bir kez daha rekor kırıp kırmayacağı henüz belli değil.
Moskova Elektronik ve Matematik Enstitüsü’nden Dünya’nın dönüş hareketi konusunda uzman olan Leonid Zotov, timeanddate.com’a, “Bunu kimse beklemiyordu,” dedi. “Bu hızlanmanın nedeni açıklanmamış durumda,” diye ekledi. “Çoğu bilim insanı bunun Dünya’nın içindeki bir şeyle ilgili olduğuna inanıyor. Okyanus ve atmosfer modelleri bu büyük hızlanmayı açıklamıyor.”
Daha uzun vadeli değişimlere gelince, Ay aslında milyarlarca yıldır Dünya’nın dönüş hızını yavaşlatıyor. Yaklaşık 4,5 milyar yıl önce, Dünya’da bir gün yaklaşık üç ila altı saat uzunluğundaydı. Ay’ın neden olduğu gelgit kuvvetleri, okyanusların belirli noktalarda kabarmasına neden olarak Dünya’nın momentum kaybetmesine yol açan faktörlerden biri.
Kısacası, Ay sürekli olarak Dünya’nın dönüş enerjisinin bir kısmını emerek, kendi yörüngesi genişleyip hızlanıyor. Bu nedenle, Ay her yıl bizden yaklaşık 3.78 santimetre uzaklaşıyor.
Şu anda, Ay’ın Dünya etrafındaki dönüşünü tamamlaması yaklaşık 27 gün sürüyor. Bir gün, Ay’ın yörüngesel dönemiyle Dünya’nın dönüş hızı senkronize olacak ve Ay, Dünya’nın sadece yarısında görülebilir olacak (yani Dünya gelgit kilitlendiğinde). Ancak hemen endişelenmenize gerek yok. Astronomy Magazine‘e göre, araştırmacılar bunun yaklaşık 50 milyar yıl sonra gerçekleşeceğini öne sürüyor. Bu da, Dünya’nın muhtemelen yaşanabilirliğini çok daha önce kaybedeceği anlamına geliyor —ve şu anki gidişatımız göz önüne alındığında, bu hiç sorun olmadan çok daha önce kendimizi yok edebiliriz.
