Kuş Gribi: Çiğ Sütte 5 Gün Dayanabiliyor!

Çiğ sütün sanıldığından daha tehlikeli olabileceğini biliyor muydunuz? Araştırmacılar, çiğ süte bulaşan influenza virüslerinin insanları neredeyse bir hafta boyunca enfekte edebileceğine dair yeni kanıtlar buldu.

Stanford Üniversitesi’nden bilim insanları, çiğ sütle bulaşma riskini ölçmeyi amaçlayan bir araştırma yaptı. Araştırma sonucunda, influenza A virüsünün bir türünün, buzdolabında beş gün geçtikten sonra bile bulaşıcı olduğunu keşfettiler. Bu bulgular, çiğ sütün özellikle süt inekleri arasında yayılan influenza türleri için bir bulaşma yolu olabileceğini, özellikle de kuş gribi virüslerinin yaygınlaştığı durumlarda, ortaya koyuyor.

Pastörizasyon, gıda ve sıvıları mikrop öldürmek için kısa süre ısıtma işlemi olarak tanımlanabilir. Araştırmalar, pastörize edilmemiş yani çiğ süt ve süt ürünlerinin zararlı mikroplar yayabileceğini göstermiştir. Örneğin, 2018 yılında yapılan bir araştırma, çiğ süt ve peynir ürünlerinin beş yıl boyunca bildirilmiş tüm süt kaynaklı gıda zehirlenmelerinin %96’sını oluşturduğunu ortaya koymuştur.

Bu yıl H5N1 adında yüksek derecede patojenik bir avian influenza A (HPAI) türünün süt inekleri arasında ortaya çıkması, çiğ sütü daha da riskli hale getirdi. Ticari olarak satılan çiğ süt ürünlerinde H5N1 virüsünün varlığı tespit edildi ve çiftlikte yaşayan bazı kedilerin çiğ süt içerek H5N1 kapmış olabileceği düşünülüyor. Ancak Stanford Üniversitesi araştırmacıları, enfeksiyonun çiğ süt içinde nasıl sürdüğünü ilk kez bu kadar gerçekçi koşullar altında incelediklerini belirtiyor.

Araştırmacılar, çiğ süt örneklerini H1N1 influenza A virüsü ile kontamine ettiler. Virüs miktarı, mağaza markalı süt ürünlerinde görülen miktara benzerdi (pastörizasyon sayesinde bu ürünlerde etkili virüs bulunmadı). Ardından örnekleri buzdolabında belirli bir sıcaklıkta tuttular ve virüs seviyelerinin enfekte edici olmayacak kadar azalması için ne kadar süreye ihtiyaç duyulduğunu izlediler. Ayrıca pastörizasyonun virüsün canlılığı üzerindeki etkisini de test ettiler.

Diğer araştırmalarla uyumlu olarak, pastörizasyonun tüm bulaşıcı influenza virüslerini tamamen ortadan kaldırdığını belirlediler. Ancak, çiğ süt örneklerinin enfekte edici olmaktan çıkması beş günü buldu.

“Genel olarak, çalışmamız influenza virüslerinin çiğ süt içerisinde bulaşıcı kalabildiğini ve bunun önemli bir halk sağlığı riski oluşturabileceğini gösteriyor,” diye yazdı araştırmacılar, sonuçlarını bu ay Çevre Bilimleri & Teknoloji Mektupları adlı dergide yayınladıkları makalede.

Çalışma, H5N1’den farklı bir influenza A türünü inceledi. Ancak diğer çalışmalar, hem H5N1 hem de diğer influenza virüslerinin süt içindeki bulaşıcılığının benzer bir hızda azaldığını öne sürüyor. Bu da H1N1’in H5N1 için uygun bir vekil olduğunu gösteriyor.

Aralık ayının başı itibariyle, bu yıl 16 eyalette süt inekleri arasında H5N1 salgını yaşandı, ancak yalnızca Kaliforniya ve Nevada geçen ay vaka bildirdi. ABD’de H5N1 ile ilişkilendirilen 60 insan vakası belgelendi, çoğunlukla enfekte inek veya kümes hayvanları ile temas sonucu.

Şu ana kadar, insan vakaları genellikle hafif geçti ve virüsün insanlar arasında kolayca yayılacak şekilde adapte olmadığı düşünülüyor.

Ancak, daha ciddi H5N1 vakaları da bildirildi. Bu türlerin inekler ve diğer memeliler arasında yayılması önlenmezse, daha tehlikeli bir H5N1 virüsü ortaya çıkabilir ve yaygın bir salgın başlatabilir—bu risk çiğ sütün popülaritesinin devam etmesiyle daha da artıyor. Amerika’da insanların yaklaşık %4’ü en az yılda bir çiğ süt ürünleri tükettiklerini, %1’i ise düzenli olarak tükettiklerini bildiriyor.

“Bu çalışma, avian influenza virüslerinin çiğ sütle bulaşma potansiyelini ve pastörizasyonun önemini vurguluyor,” diyor kıdemli araştırmacı Alexandria Boehm, üniversitenin bir açıklamasında.

Ne yazık ki, çiğ süt ürünleri seven kişiler, bu uyarılara karşı duyarsız kalma eğiliminde. H5N1’in ortaya çıkışından bu yana çiğ süt satışları rekor kırdı, kuş gribi ile ilişkili geri çağırmalara rağmen. Çiğ sütün faydaları olduğuna dair yanlış bilgi yayanlar bile var, örneğin bağışıklık sistemini güçlendirdiği gibi.