“Aylara ve Yıllara Yayılan Gemideki Yolculuklarda Elektrik Üretimi Nasıl Gerçekleştiriliyor?”

Uçsuz bucaksız okyanuslarda haftalarca süren yolculuk yapan büyük gemileri düşünün. Bu yüzen şehirlerde hayatın durmaması, ışıkların sönmemesi ve navigasyon sistemlerinin sürekli çalışması sizce nasıl mümkün?

Bunların arkasındaki güç, geminin ürettiği elektrikten gelmektedir. Peki karadan uzakta, bir elektrik prizine bağlı olmadan, bu enerji nasıl sağlanıyor? Bu yazımızda bu etkileyici sistemin nasıl çalıştığını inceleyeceğiz.

Gemiler mobil enerji santralleri gibidir

Gemiler, kendi enerjisini üreten dev mobil santrallere benzer. Bu enerji, geminin kontrol merkezi olan köprüüstü seyrüsefer cihazlarından, mürettebatın ve yolcuların yaşam alanlarından aydınlatmaya kadar birçok işlevi yerine getirir.

Modern bir geminin hareket etmesi, yön tespit etmesi ve güvenli bir şekilde yol alması için elektrik gereklidir. Bu nedenle gemilerde elektrik üretimi, her koşulda çalışacak şekilde tasarlanmış, güvenilir ve kesintisiz birden fazla sisteme dayanır.

Gemilerin enerji kaynakları: jeneratörler

Gemilerde elektrik üretiminin temeli dizel jeneratörlerdir. Kısaca “jeneratör” olarak adlandırılan bu makineler, dizel yakıta çalışan büyük motorların bir alternatöre bağlanmasıyla oluşur. Motorun ürettiği mekanik enerji, alternatör tarafından elektrik enerjisine dönüştürülür. Bir arabanın motorunun tekerlekleri döndürmesi gibi, jeneratör motoru da elektrik üreten kısmı çalıştırır.

Seyir hâlindeyken daha verimli yöntemler var mı?

Tabii ki var. Burada şaft jeneratörleri devreye giriyor. Geminin ana makinesi, pervaneyi döndürmek için büyük bir şaftı çevirir. Şaft jeneratörü de bu dönme hareketinden yararlanarak elektrik üretir. Bu yöntem, gemi seyir hâlindeyken ekstra yakıt harcamadan enerji üretildiği için oldukça verimlidir.

Gemi limandayken veya düşük hızda seyrederken ana makine çalışmadığı için bu sistem kullanılamaz. Bu durumda dizel jeneratörlere dönülür.

Acil durumlarda ne oluyor?

Güvenlik gemilerde önceliklidir. Ana jeneratörlerin bir anda arızalanması durumuna karşı acil durum jeneratörü gibi bir önlem vardır. Bu jeneratör, geminin üst kısımlarında ve makine dairesinden uzakta bulunan korunaklı bir alanda yer alır.

Herhangi bir tehlike anında (örneğin yangın veya su baskını) ana güç kaynağı devre dışı kalırsa, acil durum jeneratörü otomatik olarak devreye girer. Bu jeneratör tüm gemiyi beslemek yerine hayati sistemleri çalıştırmak için tasarlanmıştır.

Gemilerdeki elektrik evlerdekiyle aynı mı?

Hem evet hem hayır. Genellikle gemilerde gerilim ve frekans değerleri farklıdır. Gemilerde 440V gibi daha yüksek gerilimler kullanılır; bu gerilim aydınlatma ve prizler için transformatörler ile 220V veya 110V’a düşürülür. Ayrıca karada genelde 50 Hz frekans standardı kullanılırken, gemilerde 60 Hz daha yaygındır.

Gemilerde yenilenebilir enerji kaynakları kullanılıyor mu?

Evet, çevre dostu çözümler gemilerde de yaygınlaşmaktadır. Özellikle yeni inşa edilen gemilerde, enerji ihtiyacını karşılamak veya aküleri şarj etmek için güneş panelleri ve rüzgar türbinleri kullanılmaya başlandı. Ancak bu sistemler henüz ana güç kaynağı olarak yeterli kapasitede değil.

Gemiler limandayken elektriği nasıl sağlıyor?

Gemiler limana yanaştığında genellikle kendi jeneratörlerini çalıştırmaya devam ederler; fakat bazı modern limanlarda enerji sağlamak için gemilere karadan elektrik almayı mümkün kılan “kıyıdan elektrik besleme” sistemleri bulunmaktadır.