Bilimsel Açıklama: Neden Bir Kelimeyi Sürekli Tekrar Edince Anlamını Kaybediyor?

Bu ilginç fenomen, bilim dünyasında “anlamsal doygunluk” olarak adlandırılıyor.

Kelimeden kelimeye değişen anlamsızlık dereceleri söz konusu. Acaba hayatımızda başka etkileri var mı?

Anlamsal doygunluk kavramı nasıl keşfedildi?

Bir kelimenin art arda tekrarlanmasıyla o kelimenin anlamını geçici olarak kaybetmesi durumu olarak tanımlanan anlamsal doygunluk, ilk kez 1907 yılında dil bilimciler tarafından belirlenmiştir. 1960’larda ise Psikolog Leon James tarafından detaylı biçimde incelenmiştir.

Neden kelimelerin anlamı kayboluyor?

Bir kelimeyi duyduğumuzda beynimiz o kelimenin sesini anlamıyla ilişkilendirir, fakat kelimeyi sık tekrar ettiğimizde bu ilişki zayıflar. Beynimiz sürekli aynı sinyali işlemekten yorulur ve bu nedenle kelimenin anlamını işlemeyi bırakır, “reaktif inhibisyon” gelişir; yani yalnızca sesine odaklanmaya başlar.

Her kelime için aynı geçerli mi?

Tüm kelimeler eşit hızda anlamsal doygunluğa ulaşamaz. Özellikle çok anlamlı kelimeler doygunluğa daha uzun sürede ulaşır. Örneğin Türkçedeki “çıkmak” kelimesinin 54 farklı anlamı vardır. Bu nedenle “çıkmak” kelimesinin doygunluğa ulaşması daha uzun sürebilir.

İlginç bir unsur da dönüşüm etkisi. Sık tekrar edilen bir kelime, başka bir kelimenin anlamını çağrıştırabilir. Başta garip gelen bu durum, örneğin “ev” kelimesini defalarca tekrarladığınızda “ve” gibi duyulabilir.

Anlamsal doygunluğun kullanıldığı yerler var mı?

Meditasyon ve bazı terapi yöntemleri anlamsal doygunluktan faydalanıyor. Örneğin, “Om” gibi mantralar, zihin boşaltmak amacıyla anlamsal doygunluk oluşturarak kullanılıyor. Ayrıca bazı terapilerde olumsuz kelimelerin sık tekrar edilmesi, olumsuz etkileri azaltmak için uygulanabiliyor.

Peki olumsuz etkileri?

Eğitimde sık tekrar yöntemi kullanılıyor. Sonuç olarak, çok sayıda tekrar ile kelimelerin anlamı kayboluyor. Bu nedenle, öğrenme süreçlerinde farklı yaklaşımlar benimsenmesi gerektiği ortaya çıkıyor.

Öte yandan, pazarlama, ürün geliştirme ve reklamcılık gibi pek çok alanda artık kalıplaşmış kelimeleri ezberliyoruz, bunların anlamları da neredeyse “hiç” haline geliyor.

Başkalarının acılarına karşı duyarsızlık, ilişkilerde yanlış anlamalar ve grup içindeki iletişimsizlik gibi diğer olumsuz etkiler de görülebiliyor.

Eğer bir kelimeyi defalarca tekrar ettiğinizde anlamsızlaştığını fark ederseniz, bu, beyninizin enerji tasarrufu moduna geçtiği anlamına gelir. Sizin için böyle bir kelime var mı?

Bunları da inceleyebilirsiniz: