Bu Ayakkabılar Koşu Sakatlıklarını Arttırabilir: Araştırma Sonuçları Şaşırtıyor!
Hem uzun zamandır koşanlar hem de yeni yılda koşmaya başlamayı düşünenler için faydalı olabilecek bazı haberler var. Bilim insanları, ayakkabılarınızın topuk kalınlığının yaralanma riskinizi etkileyebileceğine dair kanıtlar buldu.
Florida Üniversitesi’nden araştırmacılar, koşu yaralanmalarına yol açan risk faktörlerini daha iyi anlamak için bir çalışma yapmışlar. Çalışmada, daha kalın topuklu ayakkabı giyen kişilerin yakın geçmişte koşuyla ilgili bir yaralanmaya daha yatkın olduğu görülmüş. Araştırmacılar, daha kalın ayakkabıların koşarken yere nasıl bastığımızı doğru bir şekilde değerlendirmemizi zorlaştırdığını ve bu hatalı değerlendirme sonucu yaralanmalara yol açabileceğini düşünüyor.
Bazı araştırmalar, hem ayakkabılarımızın kalınlığının hem de ayaklarımızın yere nasıl bastığının (yani ayak vuruşu düzenimizin) koşu yaralanmaları için risk faktörleri olabileceğini gösteriyor. Ancak UF Health Spor Performans Merkezi’ndeki araştırmacılar, bu iki faktörün birbiriyle nasıl etkileşime girip koşmayı daha riskli hale getirebileceğini daha iyi anlamak istemişler. Bu nedenle, yıllar boyunca kliniklerine performanslarını veya yaralanma risklerini iyileştirmek için gelen 700’den fazla koşucudan toplanan verileri incelemişler.
Yaş, kilo veya rekabet düzeyi gibi faktörler göz önünde bulundurulduğunda, araştırmacılar birkaç tutarlı eğilim fark etmişler. Daha kalın topuklu ayakkabı giyenlerin son altı ay içinde koşuyla ilgili bir yaralanma geçirme olasılığı daha yüksekmiş ve ayak vuruşu düzenlerini doğru tahmin etme yetenekleri daha düşükmüş (koşuculara genellikle nasıl koştuğu sorulmuş ve daha sonra koşuları klinik tarafından objektif olarak ölçülmüş).
Koşarken, insanlar ayaklarının ya arka, ya ön ya da orta kısmıyla yere vururlar. Araştırmacılar, ayak vuruş düzenlerini doğru bilen arka-ayak vuruşu yapmayanların, son dönemde yaralandığını bildirme olasılığının en düşük olduğunu, aksine vuruş düzenlerini hiç bilmeyenlerin yaralanma olasılığının en yüksek olduğunu bulmuşlar. Bu arada, arka-ayak koşucuları vuruş düzenlerini yanlış tahmin etme eğilimindelermiş, özellikle kalın topuklu ayakkabı giyerlerse. Ekip, bulgularını geçen ay Frontiers in Sports and Active Living dergisinde yayınladı.
Sonuçlar, topuk kalınlığı ile koşu yaralanması arasında bir bağlantı olduğunu gösteriyor ve topuk kalınlığının doğrudan yaralanma riskini artırıp artırmadığı net değil, diyor araştırmacılar. Koşunun diğer yönleri gibi, bu da karmaşık olabilir. Bazı araştırmalar, ön-ayak koşusunun daha sağlıklı veya yaralanmayı önleyici olduğunu gösterirken, diğer araştırmalar bunu desteklemiyor.
En iyi koşu yaralanmalarını önleme yöntemlerinin, büyük ölçüde bireysel koşucuya bağlı olabilir. Bu yüzden daha kalın ayakkabılar doğrudan yaralanma riskini artırmasa da insanların kendilerine en uygun koşma stilini seçmelerini zorlaştırabilir, diyor araştırmacılar.
“Ayakkabı, ayak ile zemin arasında bulunmaktadır ve büyük topuk-ön ayak düşüşüne sahip özellikler, koşucuların yere nasıl vurduklarını belirlemelerini zorlaştırabilir. Bu da, insanları yeniden eğitirken veya birinin gelecekteki yaralanma riski altında olup olmadığını belirlerken belirsizlik yaratıyor,” diyor araştırmanın başındaki kişi Heather Vincent, UF’de Sağlık Spor Performans Merkezi’nin direktörü, açıklamasında. “Orta veya ön ayak vuruşunu doğru tespit eden koşucuların çok farklı ayakkabıları vardı: düşük topuk-ön ayak düşüşü; daha hafif; daha geniş burun kutusu.”
Yine de, farklı bir ayakkabı stiline veya koşuya çok hızlı geçiş yapmak da yaralanma riskini artırabilir. Bu çalışmada da bu örüntü doğrulandı; çünkü ayakkabılarını yakın zamanda değiştirenlerin son dönemde yaralanma bildirme olasılığı daha yüksekmiş. Vincent, koşunuzdaki büyük bir değişikliğin kademeli olarak yapılması gerektiğini belirtiyor.
“Kendime büyük, yüksek topuklu ayakkabılardan daha ılımlı yastıklamalı bir şeye ve ayak güçlendirme çalışmasına geçmem gerektiğini öğretmek zorunda kaldım,” diyor. “Doğal gelmesi altı aya kadar sürebilir. Bu bir süreç.”
Vincent ve ekibi, ayakkabı tipinin değiştirilmesinin insanların koşu stillerinin doğruluğunu artırıp yaralanma riskini azaltıp azaltmadığını test edecek kontrollü çalışmalar yapmayı planlıyor. Buradan hareketle her tür koşucu için yaralanmaları en aza indirme yöntemlerini ortaya çıkarmayı hedefliyorlar.
