Cuma Günü Ameliyatları Neden Daha Riskli?

Gelecek ameliyatınızı planlama şansınız varsa, Cuma günlerinden kaçınmak isteyebilirsiniz. Bu hafta yayımlanan bir araştırma, hafta sonu öncesine denk gelen ameliyatların hafta başında yapılanlara oranla daha riskli olabileceğini gösteriyor.

ABD ve Kanada’dan araştırmacılar tarafından yapılan bu çalışma, salı günü JAMA Network Open’da yayınlandı. Yaklaşık yarım milyon kişinin verilerini analiz ederek, hafta sonu öncesi gerçekleşen ameliyatların ölüm, komplikasyon ve yeniden hastaneye yatış riskinin, hafta sonu sonrasına göre hafifçe daha yüksek olduğunu buldular. Bulgular, hastanelerin hasta güvenliğini artırmak için, örneğin hafta sonu boyunca yeterli personel sağlamaları gerektiğini öneriyor.

Bu, araştırma ekibinin takvimin ameliyatları nasıl etkilediğini ilk araştırması değil. Geçen yıl, cuma günleri ve özellikle 13. Cuma’da yapılan ameliyatların diğer cuma günlerine kıyasla daha kötü olup olmadığına dair bir çalışma yayınlamışlardı. Neyse ki, batıl inançlılar için cevap hayır gibi görünüyordu.

Ancak geçmişteki diğer çalışmalar da hafta sonu etkisine dair potansiyel sinyaller verdi. Araştırmacılardan bazıları, hafta sonu hasta bakımının gerçekten daha zayıf olabileceğini gözlemlemişlerdi. Bu sorunun kökenine inmek için, Kanada’nın Ontario eyaletinde 400,000’den fazla kişinin tıbbi kayıtlarını derinlemesine incelediler.

“Bizim çalışmamız özellikle farklı, [diğerlerinden] çünkü hem elektif hem de acil prosedürleri inceledik, doktor faktörlerinin spesifik katkısını (yaş, deneyim vs. gibi) analiz ettik ve hafta sonu etkisinin kısa vadeli (30 gün), orta vadeli (90 gün) ve uzun vadeli (1 yıl) sonuçlarına baktık,” diyor çalışmanın araştırmacısı, Houston Methodist Üroloji Kliniği araştırma görevlisi Vatsala Mundra, Gizmodo’ya gönderdiği bir e-postada.

Mundra ve ekibi, ameliyatların hafta sonu zamanlaması ile olumsuz sonuçlar arasında önemli ama az bir bağlantı buldu. Genel olarak, hafta sonu öncesi ameliyatlarının, ölüm, komplikasyon ve yeniden hastaneye yatış riskinin hafta sonu sonrası ameliyatlarına göre %5 daha yüksek olduğunu gördüler. Bu ek risk, farklı uzmanlıklar ve prosedürler arasında gözlemlendi, ancak ortopedik cerrahi veya üroloji gibi bazı alanlarda ve elektif ameliyatlarda daha belirgindi.

Çalışmada çeşitli hastanelerden hasta verisi inceleyebildikleri ve diğer ülkelerde yapılan çalışmaların da benzer bulgulara sahip olduğu göz önüne alındığında, araştırmacılar hafta sonu etkisinin dünya genelinde sağlık sistemlerinde yayıldığını düşünüyorlar. Bunun en önemli sebebinin ise personel eksikliği olabileceğini belirtiyor Mundra.

“Hafta sonu öncesi ameliyatlar riskli olabilir çünkü Cuma günü yapılan işlemler genellikle hastaların hafta sonu boyunca hastanede kalmasına neden olur ve yapılan araştırmalar hafta sonu boyunca doktor, hemşire ve klinik personelin belirgin bir şekilde azaldığını göstermiştir,” diye açıklıyor. İdeal olarak, hastaneler bu etkiyi, hafta sonları daha fazla personel sağlayarak ve gerekirse üst düzey ve birincil bakım doktorlarıyla iletişimi kolaylaştırarak azaltabilirler.

Mundra ve ekibi, insanların hastanedeki zamanlarını etkileyen daha az belirgin faktörleri incelemeyi bırakmayı planlamıyor. “Cerrahi sonuçlar üzerindeki çeşitli sosyal ve kültürel fenomenlerin etkilerini araştırmaya, farklılıkları ve verimsizlikleri vurgulamak amacıyla devam etmeyi düşünüyoruz,” diyor.