Güneş Beklenmedik Yeni ve Aktif Bir Döneme Giriyor

Güneş aktivitesi 2008’de tüm zamanların en düşük seviyesine ulaştığında, astronomlar güneşin tarihi düşük aktivite dönemine gireceğini düşündüler. Ancak yanıldılar.

8 Eylül’de yayımlanan yeni bir araştırma, 2008’in güneş aktivitelerinin düzenli bir artış göstermeye başladığı tarihe işaret ettiğini ortaya koyuyor. Açıkça söylemek gerekirse, bu “dönüş” güneşin genellikle takip ettiği bilinen 11 yıllık döngülerin ötesine uzanıyor. Araştırmacılar, özellikle güneş rüzgarı sıklığı ve manyetik alanın gücü gibi güneşin birçok kritik “hayati işaretinde” 2008’den beri yavaş bir artış tespit etti.

“Tüm işaretler, güneşin uzun bir düşük aktivite fazına gireceğine işaret ediyordu,” diyor çalışmanın baş yazarı ve NASA’nın Jet Propulsion Laboratory’de araştırmacı olan Jamie Jasinski bir açıklamada. “Bu trendin tersine döndüğünü görmek sürpriz oldu. Güneş yavaşça uyanıyor.”

Güneş İşaretlerini Okumak

Yaklaşık 11 yıllık bir aralık olan güneş döngüsü, güneş lekelerinin sayısının artıp azaldığı bir fenomen olarak iyi belgelenmiştir. Güneşin manyetik alanı her 11 yılda bir polaritesini değiştirir ve iki tam güneş döngüsünü tamamladıktan sonra orijinal haline geri döner. Bu 22 yıllık manyetik faz Hale döngüsü olarak bilinir.

Tabii ki, birçok diğer astrofiziksel model gibi, bu kuralın da bilim insanlarının hâlâ tam olarak anlayamadığı bazı istisnaları vardır. Jasinski’ye göre, birçok tarihi kayıt, 30 ila 40 yıl süren alışılmadık derecede düşük güneş aktivitesi dönemlerinin belirgin kanıtlarını sunar.

Bu trendleri tahmin etmek çok daha zordur, Jasinski ekledi. Ancak 1980’lerden bu yana elde edilen veriler, güneşin “tarihi bir durgunluğa doğru ilerlediğini” güçlü bir şekilde işaret ediyor gibi görünüyordu. Bununla birlikte, 2008’den sonra güneş aktivitesine daha yakından bakıldığında—güneş aktivitesinin eşi görülmemiş derecede düştüğü dönemde—zayıflama trendinin açıkça tersine döndüğü görüldü.

2008 sonrasında “düşen güneş rüzgarı trendi sona erdi,” diye açıklıyor Jasinski. “O zamandan beri plazma ve manyetik alan parametreleri sürekli olarak artış gösteriyor.”

Araştırmacıların analizi, güneşin “güneş aktivitesindeki 20 yıllık bir düşüşten kurtulma ihtimali” olduğunu gösteriyor. 2008 ile 2025 arasında, güneş rüzgarı hızındaki (~%6), yoğunluğundaki (~%26), sıcaklığındaki (~%29) ve termal basıncındaki (~%45) gibi anahtar göstergelerde sürekli bir artış gözlemlendi. Bu, uzun vadeli güneş trendinde, alışılmadık derecede zayıf bir güneş aktivitesinin “aykırı” olduğunu öne sürüyor.

Güneş Aktivitesi ve Uzay Havası

Güneş, güneş sistemimizin merkezinde yer alıyor. Yıldız radyasyon patlamaları veya plazma kabarcıkları gönderdiğinde, gezegenler harfi harfine sıcağı hissediyorlar. Güçlü güneş aktivitesi, Dünya’nın da dâhil olduğu her gezegenin etrafındaki koruyucu manyetik kalkanı sıkıştırabilir.

Bu durum, Dünya’yı güneşten gelen sert radyasyon ve plazma jetlerine karşı çok daha savunmasız hale getiriyor. Bu olduğunda, güneş havası uydu ağlarını ve elektrik şebekelerini mahvedebilir. Uzay misyonları için, dış mekân koşullarına doğrudan maruz kalmak hem astronotların hem de uzay aracının sağlığına zarar verebilir, bu da NASA’ya bu olayların doğasını daha iyi anlaması için bir zorunluluk getiriyor.

Teknolojik ilerlemeler, bilim insanlarının güneş aktivitesini her zamankinden daha ayrıntılı bir şekilde izlemelerini sağladı. Ancak, yeni makale, ev sahibi yıldızımızın hareketli ve kaçınılmaz davranışlarıyla uğraşırken ikinci bir bakışın her zaman denemeye değer olduğunu öne sürüyor. Makalede, “güneş rüzgarı dinamik basıncındaki sürekli [16 yıllık] artışın” güneş çevresinde etkileri olacağı belirtildi.

Bu yukarı yönlü trend, 11 yıllık işareti çoktan geçti ve bu durum, güneşin şu anda nadir görülen, uzatılmış döngülerden birinde olduğunu gösteriyor. Bu döngünün ne zaman ve nasıl sona ereceği belli değil, araştırmacılar belirtti.

“Daha uzun vadeli trendler çok daha az tahmin edilebilir ve bunları henüz tam olarak anlayamadığımız bir şey,” diyor Jasinski.