“Herkesin Neden Öksürdüğünü Açıklayan CDC Verileri Ortaya Çıktı!”

Boğmaca, ya da diğer adıyla “whooping cough”, istenmeyen bir dönüş yaptı! Son federal veriler, bu yıl aşıyla önlenebilir olan bu hastalığın vakalarının son on yılın en yüksek seviyelerine ulaştığını gösteriyor.

14 Aralık itibariyle, bu yıl, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne 32,085 boğmaca vakası bildirilmiştir. Bu, 2023’te kaydedilen yaklaşık 6,500 vakaya kıyasla beş katlık bir artış anlamına geliyor. Uzmanlar, bu artışın arkasında aşı oranlarındaki düşüş gibi birkaç faktörün olduğunu söylüyor.

Boğmaca, Bordetellapertussis adlı bakterinin neden olduğu bir hastalıktır. Genellikle solunum yolu semptomlarına, özellikle de hastalığın takma adını aldığı öksürük nöbetlerine yol açar (boğuk ve zor nefes alırken çıkan ses nedeniyle). Boğmaca yetişkinlerde genellikle hafif geçse de, çocuklar ve bağışıklığı zayıf olan kişiler gibi hassas gruplar için daha ciddi olabilir.

İlk boğmaca aşısı yüzyıl önce icat edildi. Ancak bu aşı, 1940’larda tetanos ve difteri aşıları ile birleştirilene kadar yaygın olarak kullanılmadı. Bu kombine aşı programları ABD’de uzun zamandır kullanılmakta ve boğmaca yükünü azaltmada önemli bir rol oynamıştır. Örneğin, toplu aşılama öncesinde ABD’de her yıl 100,000 ile 300,000 arasında boğmaca vakası bildirilirdi.

2000 yılından bu yana, ABD her yıl on binlerce boğmaca vakası bildirmektedir. Ancak birçok bulaşıcı hastalıkta olduğu gibi, Covid-19 pandemisi, insanların sosyal mesafe uygulamalarını benimsemesi sayesinde boğmaca yayılımını dolaylı olarak azalttı. Dünyanın ve insanların sosyal alışkanlıklarının büyük ölçüde normale dönmesiyle, bu hastalıkların görülme sıklığı da tekrar arttı. Dolayısıyla, bu yılki vaka artışının bir kısmı sadece pandemi öncesi döneme geri dönüş olabilir, CDC’ye göre.

Bu yılki vaka sayısı çağımız için alışılmadık derecede yüksek. 2014’te kaydedilen 32,971 vakadan bu yana en yüksek seviye. Bazı eyaletlerde ise uzmanlar ve sağlık yetkilileri bu artışı aşılanma oranlarındaki düşüşe bağladı. Aşı yaptırma oranı düşük olan eyaletlerde, özellikle çocukların aşılanma oranlarındaki düşüş artışı tetikliyor.

Bir diğer önemli faktör ise aşıların kendisiyle ilgili. ABD ve birçok ülkede insanlar daha yeni, farklı bir tür boğmaca aşısına geçiş yaptı. Bu aşı daha güvenli olsa da, önceki tam hücreli versiyondan daha az anlık ve kalıcı koruma sağladığı görüldü. Bu değişiklik sonucu, uzmanlar gelecekteki boğmaca salgınlarının daha büyük olabileceğini öne sürüyor.

Yine de, aşılama boğmacayı kontrol altında tutmanın en önemli aracıdır ve daha az insan aşılandıkça, sürdürülebilir salgın riski artar. Dünya genelinde—özellikle aşılanma oranlarının düşük olduğu ülkelerde—boğmaca her yıl yaklaşık 24 milyon vakaya ve 5 yaş altındaki çocuklarda 161,000 ölüme neden olur.

ABD’de, 2 yaş altı çocukların yaklaşık %80’i tavsiye edilen DTaP aşı serisini almış durumda. Ayrıca, ergenlerin %90’ı en az bir doz Tdap aşısı olmuş ve 18 yaş üstü yetişkinlerin sadece %43’ü son on yılda bir Tdap aşısı yaptırmış (her on yılda bir takviye önerilir).