Kronik Uykusuzluk Beyni Yıkıyor! Cidden Çok Kötü!
Eğer sürekli uykusuzluk çekiyorsanız, belleğiniz ve düşünme yetenekleriniz, daha iyi uyuyan arkadaşlarınıza göre daha hızlı bir düşüş gösterebilir. Diğer bir deyişle, beyniniz daha hızlı yaşlanabilir.
Çarşamba günü Neurology dergisinde yayımlanan bir çalışmada, araştırmacılar, haftada en az üç gün ve üç ay veya daha uzun süre uyumakta zorluk çeken kişilerin, sağlıklı olanlara göre hafif bilişsel bozulma veya demans geliştirme olasılıklarının önemli ölçüde daha yüksek olduğunu ortaya koymuş.
“Uykusuzluk sadece ertesi gün nasıl hissettiğinizi etkilemiyor; zamanla beyin sağlığınızı da etkileyebilir,” diyor Mayo Clinic nöroloğu ve çalışmanın ortak yazarı Diego Carvalho, American Academy of Neurology’ye verdiği bir açıklamada. “Düşünme becerilerinde daha hızlı düşüş gördük ve kronik uykusuzluğun gelecekteki bilişsel problemlerin erken bir uyarı işareti veya hatta bir katkıda bulunucu olabileceğini düşündüren beyin değişiklikleri gözlemledik.”
3,5 Yıl Daha Yaşlı
Araştırmacılar, uykusuzluğun beyin yaşlanmasına sebep olup olmadığını kesin olarak bilmeseler de, bir ilişkiyi vurguluyorlar. Çalışmada ekip, ortalama yaşları 70 olan ve zihinsel olarak sağlıklı 2.500’den fazla kişiyi ortalama 5,6 yıl boyunca takip etti. Katılımcıların %16’sı kronik uykusuzluk yaşıyordu.
Çalışma süresince, kronik uykusuzluk yaşayan kişilerin %14’ü hafif bilişsel bozulma veya demans geliştirdi, uykusuzluk yaşamayan katılımcılardan ise sadece %10’u aynı semptomları gösterdi. Araştırmacılar, yüksek tansiyon, uyku ilacı kullanımı, yaş ve uyku apnesi teşhisi gibi farklılıkları hesaba kattıktan sonra, uykusuzluk çeken katılımcıların hafif bilişsel bozulma veya demans geliştirme risklerinin uykusuzluk yaşamayanlardan %40 daha fazla olduğunu ortaya koydular. Bu, 3,5 yıl fazla yaşlanmaya eş değer. Aynı zamanda düşünme testlerindeki performansları da daha hızlı düştü.
Uykusuzluğu olan hastalardan, son iki haftada alışılmıştan daha az uyku aldıklarını bildirenler, çalışmanın başında daha düşük bilişsel test skorları alma eğilimindeydiler, bu, dört yaş daha yaşlı olmakla eş değerdi. Ayrıca, beyaz madde hiperdensiteleri (küçük damar hastalığından olası hasarlı beyin dokusu) ve amiloid plakalar (Alzheimer hastalığı ile ilişkili bir protein) daha fazlaydı. Sonuncusunun birikimi, bilinen bir genetik risk faktörüne sahip kişilerdekine benziyordu.
Beyin Dayanıklılığını Korumak
“Sonuçlarımız, uykusuzluğun beynin yalnızca amiloid plakaları değil, aynı zamanda beyne kan sağlayan küçük damarları da içeren çeşitli şekillerde etkileyebileceğini düşündürüyor,” dedi Carvalho. “Bu, kronik uykusuzluğun tedavi edilmesi gerektiğini pekiştiriyor — sadece uyku kalitesini artırmak için değil, aynı zamanda yaşlandıkça beyin sağlığını korumak için. Bulanıklaşan kanıtlara katkıda bulunarak, uyku sadece dinlenmekle ilgili değil — bu aynı zamanda beyin dayanıklılığıyla da ilgili.”
Son iki hafta içinde alışıldığından daha fazla uyku aldığını beyan eden katılımcıların, çalışmanın başında daha az beyaz madde hiperdensiteli olma olasılığı daha yüksekti.
Araştırmacılar, sonuçlarının sınırlı olduğunu kabul ediyor, çünkü uykusuzluk teşhisleri, belirtilerin şiddetini veya teşhis edilmemiş vakaları içermeyen tıbbi kayıtlara dayanıyor. Ancak çalışmanın mesajı yeterince açık görünüyor — yeterince uyuyun. Ve eğer uyuyamıyorsanız, yardım alın.
