Mars’ta Dünya’daki Yaşam Kadar Eski Dev Organik Moleküller Keşfedildi!

Bir grup bilim insanı, Güneş’e en yakın dördüncü gezegen olan Mars’ta şimdiye kadar keşfedilen en uzun organik molekülleri buldu. Mars, insanlığın Dünya dışında yaşam arayışı için büyüleyici bir yer.

Günümüzde Mars yaşamak için elverişsiz. Büyük sıcaklık değişimleri, ince bir atmosfer ve gezegenin yüzeyinde sıvı su yokluğu görülüyor. Ancak bugün Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, Mars’ta bulunan büyük moleküller Dünya’daki yaşam kadar eski, bu da kadim Mars’taki biyolojik faaliyetlerle ilgili soruları gündeme getiriyor. Yayınlanan bu araştırma, bu moleküllerin yaşam belirtilerine dair ipuçları taşıdığını gösteriyor.

Mars’ta bulunan bu uzun karbon zincirleri, art arda 12 karbon atomu içeriyor ve yaklaşık 3.7 milyar yıl boyunca jeolojik hareketlerden, nem ve ısıdan etkilenmeden korunmuş. Bu moleküller, gezegenimizdeki yaşamın en eski izleriyle aynı döneme tarihleniyor.

Curiosity, yıllardır Mars yüzeyinde gezinerek gezegenin eski çevresi hakkında yeni bilgiler sundu. Bu çevrenin önemli bir unsuru, hem yaşamsal hem de DNA ve RNA gibi molekülleri bağlamak için faydalı olan bir element olan karbondur. Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’ne (CNRS) göre, bu karbon zincirleri “Dünya’da biyolojik aktivitelerle üretilen yağ asitlerine benzer özellikler gösterebilir.”

Bu organik moleküllerin keşfi, erken dönem Mars’taki olası biyolojik süreçler hakkında hayati bilgiler sunuyor. Ancak şunu net bir şekilde belirtmeliyiz ki, bu geçmişte ya da günümüzde Mars’ta yaşamın kanıtı değil. Bize anlattığı ise, yaşam için gereken yapı taşlarının var olduğu ve Mars’ın bir zamanlar bu yaşamı desteklemek için gerekli koşullara sahip olabileceğidir.

“Mars’taki bu organik moleküllerin kaynağını bu çalışmada belirleyemesek de, bu organikler ya Mars’taki jeolojik süreçlerle (jeolojik olmayan kimyasal reaksiyonlar, örneğin hidrotermal aktivite gibi) oluşmuş olabilir, meteorlar tarafından Mars yüzeyine taşınmış olabilir ya da antik bir Mars biyolojisinin organik kalıntıları olabilir” dedi NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde örnek dönüşü kıdemli bilim insanı ve makalenin yardımcı yazarı Daniel Glavin, Gizmodo’ya gönderdiği bir e-posta ile.

CNRS ve diğer çeşitli kurumlardan bilim insanlarını içeren ekip, bulgularını Curiosity’nin içindeki Mars’ta Numune Analizi (SAM) laboratuvarını kullanarak yaptı. SAM, gaz kromatografisi ve kütle spektrometresi içerir, bu da örneklerde izole molekülleri tanımlamayı mümkün kılar. Curiosity daha önce Mars’ın çamur taşlarında organik madde görmüştü, ancak yeni araştırma şimdiye kadar belirlenen en uzun zincirleri tanımlıyor. Mars’ta uzun karbon zincirlerini bulmak, NASA bilim insanlarının yaşam izleri ya da en azından Dünya üzerindeki yaşamı destekleyen yapı taşları arayışında doğru yolda olduklarını gösteriyor.

Curiosity hala gücünü koruyor, ancak Mars’ın eski geçmişini anlamaya yönelik misyonunda devamını getirecek yeni görevler yolda. Avrupa Uzay Ajansı’nın ExoMars misyonu, 2028 yılında fırlatılacak ve ortak NASA-ESA Mars Numune Dönüş Misyonu, bilim insanlarının Mars’ın antik kompozisyonunu ve dolayısıyla yüzeyinde antik yaşam potansiyelini daha iyi değerlendirmelerine yardımcı olacak.

“Mars’ta korunan (ve iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalarak tamamen yok edilmeyen) eski tortul kayaçlardaki uzun zincirli hidrokarbonların keşfi, Dünya’da yaşamla benzer özellikler paylaşabilecek antik yaşam izlerini arama stratejisini güçlendiriyor” diye ekledi Glavin. “OSIRIS-REx ve Hayabusa2 göreviyle Bennu ve Ryugu asteroitlerinden geri getirilen örneklerin ve meteorların analizinden, yaşamın kimyasal yapı taşları olan amino asitlerin, karboksilik asitlerin ve nükleobazların güneş sisteminde yaygın olduğunu biliyoruz ve bu kimyasal yapı taşları Mars’a teslim edilirdi.”

“Ancak milyon dolarlık soru şu: Bu temel kimyasal yapı taşlarından hücrelerde bulunan protein ve nükleik asitler gibi daha büyük ve daha karmaşık yapılara geçişi sağlayan yaşam oluşumu organik kimyası Mars’ta hiç gerçekleşti mi?” dedi Glavin.

Bir zamanlar Mars’ta geniş su depoları ve göller vardı ancak şimdi uzun zaman önce kurudu. Uzay ajansı roverları, Dünya’nın daha nemli bölgelerinde bulunan ilk yaşamın işaretlerine benzer izler arayarak bu eski ıslak çevreleri keşfetmekle görevlendirilmiş. Bilim insanları Mars yüzeyinin altındaki sıvı su işaretlerinin farkına vardılar, ancak böyle spekülatif bulguların bilim insanlarının kesin konuşabilmeden önce daha fazla inceleme yapmasını gerektirecek.