Yeni Görüntüler: Andromeda Galaksisi Hiç Görmediğiniz Gibi
Andromeda Galaksisi, Samanyolu Galaksisi’nden 2,5 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alıyor ve galaktik evimizi daha iyi anlamamıza olanak tanıyan kendi sarmal galaksimize benziyor. Yeni bir bileşik görüntü, en yakın galaktik komşumuza beş farklı ışık dalga boyunda bakarak Andromeda’nın çarpıcı bir detaylı görünümünü sunuyor.
Teleskoplar, elektromanyetik spektrumun düşük frekanstaki radyo dalgalarından son derece yüksek frekanstaki gama ışınlarına uzanan belirli bir kısmını gözlemleyerek farklı dalga boylarında görüntüler yakalar. Farklı dalga boylarını kullanarak astronomlar, parlayan tozlar ve yıldızlar veya çarpışan galaksiler olsun, evrenin çok daha fazlasını görebilirler.
Andromeda’nın en yeni görüntüsü, NASA’nın Chandra Gözlemevi’nden alınan X-ışını verilerini kullanıyor ve bu veriler galaksinin merkezindeki süper kütleli karadelik etrafındaki yüksek enerjili radyasyonu ortaya koyuyor.
X-ışını verileri, Avrupa Uzay Ajansı’nın XMM-Newton’u tarafından kırmızı, yeşil ve mavi olarak gösterildi. NASA’nın emekliye ayrılmış GALEX teleskopundan alınan ultraviyole verileri mavi; NASA’nın emekliye ayrılan Spitzer Uzay Teleskobu, Infrared Astronomy Satellite, COBE, Planck ve Herschel’den alınan kızılötesi verileri ise kırmızı, turuncu ve mor olarak gösteriliyor. Westerbork Sentez Radyo Teleskobu’ndan alınan radyo verileri ise kırmızı-turuncu renkte, NASA’ya göre. Astronomik fotoğrafçılar Jakob Sahner ve Tarun Kottary, yer tabanlı teleskoplar kullanarak bazı optik veriler sağladılar.
Andromeda, merkezi bir çıkıntı etrafında dönen zarif kollarıyla klasik bir sarmal galaksi. 220.000 ışık yılı boyunca uzanarak Samanyolu’nun iki katı büyüklüğünde. İki galaksi, birbirleriyle çarpışma rotasında bulunuyor ve yaklaşık 4,5 milyar yıl içinde birleşmeleri bekleniyor. Ya da belki de birleşmeyecekler, zira bu ayın başlarında yayınlanan araştırma bunu öneriyor.
Astronomlar ayrıca, Andromeda’nın toz şeritleri ve yıldız kümelerinden güzel bir melodi yaratarak bu çok dalga boylu verileri sese çevirdiler. Andromeda’nın yeni şarkısını oluşturmak için, her teleskop tarafından yakalanan katmanları ayırıp yatay olarak üst üste dizdiler, X-ışınlarıyla başlayarak, sonra ultraviyole, optik, kızılötesi ve en altta radyo dalgalarıyla devam ettiler.
Her ışık türü, radyodan X-ışınlarına kadar farklı nota aralıklarına eşleştirildi. Kaynağın parlaklığı, galaktik şarkının sesini kontrol ederken, dikey konum ise tonunu belirliyor.
Vera Rubin’in, spiral galaksideki yıldızların hızını ölçerek karanlık maddeye dair kanıtlar keşfeden efsanevi astronom anısına Andromeda’nın en son bileşik görüntüsü yayınlandı. Rubin 1960’larda Andromeda’yı dikkatle gözlemledi ve görünmeyen maddenin galaksinin sarmal kollarının hareketini nasıl etkilediğini belirledi. Bu hafta başında, öncü astronomun adını taşıyan Vera C. Rubin Gözlemevi, kozmosun ilk resimlerini yayınladı.
