Zorlu Depresyon Vakaları İçin Ketamin Burun Spreyi: Tek Başına Çözüm Artık Mümkün!
Klinik depresyon için yeni bir tedavi yöntemi önemli bir dönüm noktasına ulaştı. Bu hafta, Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), bir dizi başka tedavi seçeneğine yanıt vermeyen depresyon vakaları için Johnson & Johnson’ın ketamin bazlı burun spreyi Spravato’yu tek başına terapi olarak onayladı.
J&J, FDA’nın ek onayını Salı günü duyurdu. Daha önce, Spravato ağızdan alınan bir antidepresan ile birlikte dirençli depresyon tedavisinde ek tedavi olarak onaylanmıştı. Bu genişletilmiş kullanım, ketamin ve benzeri ilaçlar için parlak bir geleceğin kapısını aralayabilir.
Spravato, ilk olarak 2019’da FDA tarafından onaylanmıştı, yıllarca süren araştırmalar sonrasında ketamin tedavisinin benzersiz ve hızlı etki eden antidepresan özellikler sağlayabileceğini ileri sürüyordu. Ketamin, belki de dissosiyatif etkileri olan eğlence amaçlı bir uyuşturucu olarak daha fazla tanınmasına rağmen, uzun zamandır tıbbi olarak anestezik olarak kullanılmaktaydı. Spravato’nun onayından önce, intravenöz ketamin, zorlu depresyon vakaları için büyüyen, ancak etiketsiz bir seçenek haline gelmişti. Ancak, Spravato intravenöz kullanılan versiyonun aksine, ketaminin farklı bir formunu, yani kimyasal agabeyi esketamini içeriyor.
Onaylandığı günden bu yana Spravato ve ketamin, depresyon tedavisinde potansiyelini sergilemeye devam ettiler. Yayın sonrası yapılan çalışmalar, örneğin ketaminin dirençli depresyon için bazı antipsikotikler gibi standart alternatifleri geride bırakabileceğini gösterdi. FDA, Spravato’nun genişletilmiş onayını, bu ilacın tek başına plaseboyla karşılaştırıldığı bir başka aşama 4 denemeye dayandırdı.
Çift kör, randomize ve kontrollü bu denemeler, dirençli depresyonu olan kişileri üç gruba ayırdı: Dört hafta boyunca haftada iki kez farklı dozlarda Spravato alan iki grup ve bir plasebo spreyi alan kontrol grubu. Çalışma, Spravato kullananların, kontrol grubuna göre önemli ve sürdürülebilir bir depresyon semptomu azalması yaşadığını buldu. Örneğin, plasebo alan hastaların yalnızca %7,6’sı belirtilerinin net bir şekilde geçtiğini yaşarken, Spravato alanların %22.5’i bu durumu deneyimledi. İlaç, önceki denemelerde göründüğü kadar güvenli görünüyordu.
“Dirençli depresyon, oral antidepresanlara yanıt vermeyen veya bunlara tahammül edemeyen hastalar için özellikle karmaşık olabilir,” dedi J&J’nin inovatif tıp departmanının küresel nörobilim başkanı Bill Martin, bir açıklamasında. “Spravato artık tek başına bir tedavi olarak mevcut, yani hastalar 24 saat içinde ve 28 gün içinde günlük oral antidepresanlara ihtiyaç duymadan depresif semptomlarda iyileşmeler yaşayabilirler.”
Herhangi bir ilaç gibi, ketamin de risklerden yoksun değildir. Depresyon için kullanıldığında yaygın yan etkileri arasında sedasyon, disasiyasyon ve solunum depresyonu (aşırı yavaş veya yüzeysel nefes alma) bulunur. Bu yan etkiler ve potansiyel zararlı bağımlılık riski, FDA’nın hastalara Spravato sağlamak için Risk Değerlendirme ve Azaltma Stratejisi veya REMS adlı özel bir tedavi stratejisini zorunlu kılmasına neden oldu. Spravato kullanan kişiler sadece sertifikalı kliniklerde veya tıbbi ofislerde ve sadece doğrudan tıbbi gözetim altında bu ilacı alabilirler.
Yine de, Spravato’nun tek başına terapi olarak genişlemesi, dirençli depresyonu olan daha fazla kişinin bu ilaca erişebileceği anlamına geliyor. Araştırmacıların ketamin konusunda bu kadar heyecanlı olmalarının büyük nedenlerinden biri, ilacın beyinde diğer ilaçlardan farklı olarak depresyonla ilişkili reseptörleri hedeflemesidir. Bu, ketaminin geçmişteki tedavilere yanıt vermeyen kişilere yardımcı olmasına olanak sağladığı gibi, ileride benzer şekilde çalışan yeni ilaçların da çıkabileceği anlamına gelebilir. Ve eğer bu ilaçlar daha güvenli hale getirilebilirse, gelecekte genel depresyon tedavisi için de ön saflarda yer alabilirler.
