Astronomlar, Dünya’ya Komşu 6 Işık Yılı Uzaklıkta 4 Kayalık Ötegezegen Keşfetti!

Astronomlar, Dünya’ya sadece 6 ışık yılı uzaklıkta olan kırmızı cüce yıldız Barnard’s Star’ın yörüngesinde dört gezegen keşfetti.

Gerçekten, bu sefer sahiden oldu! Bunu vurgulamamız gerekiyor çünkü astronomlar bir yüzyıldan beri Barnard’s Star etrafında “gezegenler” keşfediyor, sonra da yanıldıklarını fark ediyor. “Ötegezegen”, güneş sistemimizin ötesindeki gezegen benzeri cisimler için teknik bir terim, ancak bazı araştırmacılar basitlik adına “gezegen” terimini kullanıyor.

Ancak şimdi, uluslararası bir araştırma ekibi daha önce tespit edilen Barnard b adlı gezegenin varlığını doğruladı. Ayrıca aynı önceki çalışmada belirlenen üç ek gezegenin varlığına dair daha fazla kanıt buldular. The Astrophysical Journal Letters’ta Salı günü yayınlanan bir çalışmada bu araştırma, insanlığın ötegezegen arayışında yeni bir rekor kırıyor.

“Bu gerçekten heyecan verici bir bulgu — Barnard’s Star kozmik komşumuz, ama hakkında çok az şey biliyoruz,” diyor çalışmanın birinci yazarı Ritvik Basant, NSF NOIRLab açıklamasında. Basant ve meslektaşları, Gemini Kuzey teleskopuna monte edilmiş MAROON-X adlı gezegen avlama enstrümanını kullandılar. Ötegezegenler, yörüngelerinde döndükleri yıldız üzerinde bir çekim kuvveti uygular, bu da yıldızın sallanmasına neden olur; MAROON-X bu sarsıntıyı yıldızın ışığında algılayabilir, bu da astronomların bir veya daha fazla gezegenin varlığını ve kütlelerini belirlemelerini sağlar.

Bu tekniği üç yıl boyunca uygulayan ekip, Dünya’dan daha az kütleye sahip dört yeryüzü-altı ötegezegen buldu. Dünya-altı ötegezegenler, Dünya’dan daha az kütleye sahiptir ve kırmızı cüceler küçük, serin ve turuncu tonlarında görünen yıldızlardır. Daha önce de belirtildiği gibi, bu dört gezegen 2024’te yapılan bir çalışmada çeşitli güven dereceleriyle tespit edilmişti ve bu keşifler, araştırmacıların bulgularına olan güvenlerini artırdı.

Dahası, ekip MAROON-X verilerini, Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskobu kullanılarak yapılan 2024 çalışmasındaki gözlemlerle birleştirerek, “gezegen adaylarından” birini gerçek bir ötegezegen olarak sınıflandırmayı başardı.

“Farklı günlerde, farklı gece saatlerinde gözlem yaptık. Onlar Şili’de; biz Hawai’deyiz. Ekiplerimiz birbirleriyle koordinasyon da yapmadılar,” diyor Basant, aynı zamanda Chicago Üniversitesi Astronomi ve Astrofizik Bölümü’nde doktora öğrencisi. “Bu durum, verilerde hayalet bir şey olmadığından emin olmamızı sağlıyor.”

Dört ötegezegen, Barnard’s Star’ın yörüngesinde o kadar yakın dönüyor ki, onların yılları sadece birkaç Dünya günü kadar sürüyor. Muhtemelen kayalık ve yıldızlarına yakınlıkları nedeniyle yaşanamazlar. Aslında, 2024 çalışması Barnard b’nin yüzey sıcaklığını 125 santigrat derece olarak tahmin ediyor.

Bu gezegenlerden biri, titreşim (radial velocity) yöntemiyle şimdiye kadar tespit edilen en küçük kütleye sahiplerdendir. Bu yeni rekor, gelecekteki gezegen avlarında daha hassas sonuçlar elde edilmesini sağlayacak.

Astronomlar, özellikle yaşanabilir bölgelerdeki kayalık gezegenlere ilgi duyuyor. Bu bölgeler, sıvı suyun varlığını sürdürebileceği ideal mesafede olan gezegenlerdir. Neden mi? Çünkü su hayati bir gereklilik ve belki de sadece bizim için değil.