Nadir Bir Ötegezegen İki Yıldızı 90 Derecelik Vahşi Bir Açıyla Dolaşıyor

2018 yılında, astronomlar oldukça nadir bir sistem olan birbiri etrafında dönen iki kahverengi cüce yıldızı keşfettiler. Aynı zamanda 2M1510 adı verilen bu ikili, daha önce düşünülenden çok daha özel bir yapıya sahip.

Araştırmacılar, ev sahibi yıldızının yörüngesinde 90 derece açıyla – yani kutup yörüngesinde – dönen bir dış gezegen keşfettiklerini bildirdi. Bu gezegenin adı 2M1510(AB) b. Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Çok Büyük Teleskobu (VLT) ile yapılan bu keşif, iki yıldızın oluşturduğu bir sistemde bir ‘kutuplarda dönen gezegen’ olduğuna dair güçlü kanıtların ilk defa belgelenmesi anlamına geliyor. Bu bulgular Çarşamba günü Science Advances dergisinde yayımlanan bir makalede detaylandırıldı.

“Bir gezegenin sadece bir ikilinin çevresinde değil, bir ikili kahverengi cüce etrafında da ve kutup yörüngesinde dönmesi gerçekten inanılmaz ve heyecan verici,” dedi, araştırmanın ortak yazarı ve Birleşik Krallık’taki Birmingham Üniversitesi’nde çalışan astronom Amaury Triaud ESO’nun açıklamasında.

Şu ana kadar, astronomlar 16 çift yıldız çevresinde dönen dış gezegen keşfettiler. Ancak bu gezegenlerin yörüngeleri genelde ikili yıldızların birbirleri etrafında döndüğü düzlemle uyumlu şekildeydi. Bu son keşiften önce bilim insanları, ipuçlarından yola çıkarak – örneğin çift yıldızların etrafında, dik açıyla oluşan gezegen disklerinin gözlemlenmesi – böyle bir sistemin varlığını sadece teorik olarak varsayıyordu.

“Bu tür bir yapılandırmanın gerçekten var olduğuna dair ikna edici kanıtlar bulduğumuz için çok mutlu oldum,” dedi araştırmanın baş yazarı ve Birmingham Üniversitesi’nde astronomi ve astrofizik dalında doktora öğrencisi Thomas Baycroft.

Dış gezegenin kutup yörüngesi dışında, kahverengi cüce çiftinin kendisi de çok nadir bir yapıya sahip. Onlar, birbirlerini Dünya’dan izlediğimizde birbirlerini örttükleri anlamına gelen bir örtme ikilisi oluşturuyorlar. 2M1510, bilim dünyasında bilinen sadece ikinci örtme kahverengi cüce çifti.

Triaud, Baycroft ve diğer araştırmacılar bu iki kahverengi cüceyi incelerken yörüngelerinin tuhaf bir şekilde “iterildiğini ve çekildiğini” fark ettiler. Bu durum, açıklamaya göre, araştırmacıların muhtemelen ikilinin çevresindeki olağandışı bir yörünge düzlemine sahip bir dış gezegenin varlığına işaret eden bir işaret olarak gördükleri bir teoriye sebep oldu.

“Tüm olası senaryoları inceledik ve verilerle uyumlu tek senaryo bir gezegenin bu ikili etrafında kutup yörüngesinde olmasıydı,” diye ekledi Baycroft.

“Keşif… bir anlamda şans eseri oldu, çünkü gözlemlerimiz böyle bir gezegen ya da yörünge konfigürasyonunu aramak için yapılmamıştı. Bu nedenle oldukça büyük bir sürpriz,” diye son düşündüğünü dile getirdi Triaud. “Genel olarak, bu durum hem biz astronomlara hem de genel kamuoyuna, içinde bulunduğumuz evrenin sunduğu olağanüstü olanakları gösteriyor.”