Samanyolu’nun Kara Deliği Daha Önce Görülmemiş Bir Şekilde Parladı
Astronomlar, ilk defa Samanyolu galaksisinin merkezindeki süper kütleli kara delikten gelen orta kızılötesi bir parlamayı tespit ettiler ve bu keşif, bu enerjik patlamaların arkasındaki karmaşık fiziğe dair yeni bilgiler sunuyor.
Kara deliğin manyetik alan çizgileri etkileşime girerken yoğunluğu değişen enerji patlaması, kara delik gözlemlerinde daha önce bilim insanlarının dikkatinden kaçmış bir alanı dolduruyor. Ancak, bu uçurum benzeri nesnenin kalbinde bulunan kaotik ortamla ilgili sorular hâlâ cevapsız.
Takımın parlamayı tespit etmesi ve modellemesi Astrophysical Journal Letters dergisine yayımlanmak üzere kabul edilirken, bulgular arXiv pre-print sunucusunda okunabilir. Araştırma bulguları bugün Maryland, National Harbor’da düzenlenen 245. Amerikan Astronomi Derneği toplantısında sunuldu.
Sagittarius A* (A yıldızı olarak okunur) olarak adlandırılan kara delik, Güneş’imizin kütlesinin yaklaşık dört milyon katı büyüklüğünde ve Samanyolu’nun merkezinde yer alıyor. Kara delikler, öylesine yoğun çekim alanlarına sahiptir ki, olay ufku adı verilen noktadan ötesine ışık bile kaçamaz. Makalenin başındaki sanatçı tasarımında, kara delik, malzeme yığınının merkezindeki karanlık boşluk olarak gösteriliyor.
“20 yılı aşkın bir süredir, radyo ve Yakın Kızılötesi (NIR) aralıkta neler olduğunu biliyorduk, ancak aralarındaki bağlantı asla yüzde 100 net değildi” dedi, makalenin baş yazarlarından ve Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi’ne bağlı Smithsonian Astrofizik Gözlemevi’nde araştırmacı olan Joseph Michail, bir merkez açıklamasında. “Bu yeni orta kızılötesi gözlem, o boşluğu dolduruyor.”
Orta kızılötesi ışık, görünür ışıktan daha uzun ama radyo dalgalarından daha kısa dalga boylarına sahiptir. Ayrıca, Webb Uzay Teleskobu’nun uzmanlık alanlarından biridir ve bu teleskop Mid-InfraRed Instrument (MIRI) ile bu tür ışınları yakalar.
Kara deliğin yutma diski – nesnenin etrafındaki aşırı ısınmış, parıldayan madde—içerisindeki soğuyan elektronlar, parlamaları güçlendiren enerjiyi serbest bırakır. Elektronların kara delik parlamalarındaki rolü, orta kızılötesi dalga boylarında ortaya çıkarılmış ve Michail’e göre, parlamaları neyin güçlendirdiğine dair başka bir kanıt sunmaktadır.
Bu tespit ve takımın modeli, galaksimizin merkezindeki kara deliğin portresine daha fazla netlik ve karmaşıklık kazandırıyor. Kara delik fiziğinin modellenmesi ve nesnelerin doğrudan görüntülenmesi, evrenimizdeki en büyük ve dikkat çekici nesnelerin ardındaki fiziği anlamaya yaklaşmamız için el ele gider.
Olay Ufku Teleskobu İşbirliği, Nisan 2019’da ilk kez bir kara deliği doğrudan görüntüledi; İşbirliği, bu başarının ardından Mayıs 2022’de Sagittarius A*’nın ilk doğrudan görüntüsüyle devam etti, ancak geçen yıl bir grup araştırmacı bu görüntünün kusurlu olduğunu öne sürdü.
Geçen yıl, dünya çapında bir radyo teleskop gözlemevi ağı içeren teleskopu ile birlikte çalışan işbirliği, gezegenden elde edilen en yüksek çözünürlü dallanma gözlemlerini sağladı. Çalışma, belirli dalga boylarında, gelecekteki kara delik görüntülerinin daha önce yayımlananlardan %50 daha keskin olabileceğini gösterdi.
Soğuyan, yüksek enerji seviyesine sahip elektronların gerçekten parlamaların sorumlusu olup olmadığını doğrulamak için daha fazla gözleme ihtiyaç duyulabilir. Ancak, bu bulgu kara deliklerin hikayesine yeni bir boyut katarken, Webb Uzay Teleskobu’nun bu büyük nesneleri anlamlandırmadaki rolünü de gözler önüne seriyor.
