Yeni Araştırmaya Göre, Demir Çağı İberya’sında Kısalmış Kafalar Sadece Savaş Ganimeti Değilmiş!

Demir Çağı’nda İber Yarımadası’nda yaşayan insanlar, M.Ö. son binyılda oldukça dikkat çekici bir cenaze geleneğine sahipti: insanların başlarını kesmek ve çivilerle kafataslarının içinden çakarak görünür yerlere asmak. Arkeologlar, kimlerin bu şekilde başları kesilerek gömüldüğünden emin değillerdi: Bu, önemli topluluk üyeleri için bir saygı ritüeli miydi yoksa düşmanlar için sert bir uyarı mıydı?

Bu soruyu araştırmak için Avrupa’dan bir araştırmacı ekibi, İspanya’daki iki arkeolojik siteden alınan yedi kesik başı inceleyerek, bu kişilerin yerel mi yoksa bu eski yerleşimlere yabancı mı olduklarını belirlemeye çalıştı. Yerel kökenler, toplumun saygı duyulan üyeleri için bir cenaze geleneği olduğunu ima ederken, yabancıların başlarının kesilmesi güç sembolü olarak tehditkar bir işlev görmüş olabilir. İlginç bir şekilde, araştırmacılar her iki varsayım için de kanıt buldu; bu da cenaze baş kesme geleneklerinin topluluklar arasında ve hatta bazı yerleşimlerde bile farklılık gösterdiğini öne sürüyor.

“Çalışmayı ele alırken varsayımımız, [kesik başların] savaş ganimetleri olması halinde analiz edilen yerleşimlerden gelmeyecekleriydi, ancak saygı duyulan bireyler olmaları durumunda büyük olasılıkla yerel olacaklardı,” dedi Barselona Özerk Üniversitesi’nden (UAB) arkeolog Rubén de la Fuente-Seoane. 13 Şubat’ta Journal of Archaeological Science: Reports‘da yayımlanan çalışmanın da ilk yazarı.

Araştırmacılar, İspanya’nın kuzeydoğu kıyısında yer alan antik İber yerleşimi Puig Castellar ve Ullastret’ten alınan yedi kesik baş üzerinde izotopik analizler gerçekleştirdi. Her iki yerleşim de üçüncü yüzyılın sonunda ve ikinci yüzyılın başında, muhtemelen İber Yarımadası’nı işgal eden Romalılarla bağlantılı olarak terk edilmişti.

Analizler, Puig Castellar’daki dört kesik baştan üçünün muhtemelen yabancı bireylere ait olduğunu gösterdi. Ayrıca, tüm Puig Castellar başlarının “yerleşim yerinin ana girişinin ötesinde, duvarın iç yüzüne yakın bir yerde” bulunduğu belirtildi. Araştırmacılar, bu durumun “bu kalıntıları görünür kılma ilgisini” gösterdiğini ekledi. Bu iki öğeye dayanan Fuente-Seoane ve ekibi, bu üç kesik başın büyük olasılıkla hem dış hem de iç düşmanları korkutmak için kullanılan savaş ganimetleri olduğunu teorize ediyor.

Ullastret’teki üç kesik baş ise “yerel ve yabancı kökenlerin karışımını” ortaya koydu, diye devam etti Fuente-Seoane. Bu üç baştan ikisi muhtemelen yereldi ve şehir sokağında bulundu, bu da onların yerleşim yerinin önemli sakinleri olabileceğini ve toplum tarafından belki de saygı görerek ya da hatırlanmak üzere sergilenmiş olabileceklerini öne sürüyor.

Öte yandan üçüncü baş, muhtemelen bir yabancıya aitti ve bir çukurda bulundu – araştırmacılara göre olası bir düşman başı saklama alanı.

Sonuç olarak, çalışma “sergilenen başların uygulanma biçiminin her yerleşimde farklı olduğunu ve homojen bir sembolik ifadeyi dışladığını” gösteriyor, dedi Fuente-Seoane. Baş kesme cenaze geleneği, önceden düşünülenden daha karmaşık. Ancak bu konuda kesin olmak için daha fazla araştırma gerekiyor.

Buna rağmen, araştırmaları, toplumsal düzenlemeleri hakkında çok az arkeolojik iz bırakan eski bir kültürle ilgili bilgi sağlıyor.